Toshkent davlat yuridik universiteti

3.3 Soliq nazoratini amalga oshirishda soliq tekshiruvlarini 
o’ziga xos jihatlari 
 
Soliq  tekshiruvi  soliq  nazoratining  eng  asosiy  shakllaridan  bo’lib, 
1998  yil  24  dekabrdagi  “Xo'jalik  yurituvchi  subyektlar  faoliyatini  davlat 
tomonidan  nazorat  qilish  to'g'risida”gi  qonunga  ko’ra  soliq  tekshiruvi 
orqali  amalga  oshiriladigan  davlat  nazoratining  o'ziga  xos  xususiyatlari 
soliq to'g'risidagi qonun hujjatlari bilan belgilanadi.  
 
O’zbekiston  Respublikasining  Soliq  kodeksiga  asosan,  soliq 
tekshiruvi  davlat  soliq  xizmati  organlari  tomonidan,  qonun 
hujjatlarida  nazarda  tutilgan  hollarda  esa,  prokuratura  organlari 
tomonidan 
amalga 
oshiriladigan 
soliq 
to'g'risidagi 
qonun 
hujjatlarining bajarilishini tekshirishdir. 
 
Soliq  tekshiruvi  soliq  to'lovchining  moliya-xo'jalik  faoliyati 
tekshiruvi (taftishi) va qisqa muddatli tekshiruv shaklida amalga oshiriladi. 
Soliq to'lovchining moliya-xo'jalik faoliyati tekshiruvi (taftishi) soliq 
to'g'risidagi  qonun  hujjatlariga  rioya  etilishi  ustidan  nazoratni  amalga 
oshirish  maqsadida  soliq  to'lovchining  buxgalteriya,  moliya,  statistika, 
bank hujjatlari hamda boshqa hujjatlarini o'rganish va taqqoslashdir. Qisqa 
                                                           
21
 O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to’plami, 2015 y., 33-son, 439-modda.   

---

90 
 
muddatli tekshiruv soliq to'lovchining moliya-xo'jalik faoliyatini tekshirish 
bilan  bog'liq  bo'lmagan,  uning  ayrim  operatsiyalarining  soliq  to'g'risidagi 
qonun hujjatlariga muvofiqligi tekshiruvidir. 
  
 
 
 
Masalan,  bozorlar, savdo komplekslari  hududlarida  va  ularga tutash bo'lgan avtotransport 
vositalarini  vaqtincha  saqlash  joylarida  bir martalik  yig'imlar,  ijara haqi to'liq tushishi va  ularning 
topshirilishi  hisobga  olinishiga,  fiskal  xotirali  nazorat-kassa  mashinalaridan,  to'lovlarni  plastik 
kartochkalar asosida qabul qilish bo'yicha hisob-kitob terminallaridan foydalanilishiga, shuningdek 
savdo  va  xizmat  ko'rsatish  qoidalariga  rioya  etilishiga  oid  qisqa  muddatli  tekshiruvlar  o'tkaziladi. 
Bunda  davlat  soliq  xizmati  organlarining  qonun  hujjatlarida  vakolat  berilgan  bo'linmasi 
boshlig'ining  tekshiruv  o'tkazish  maqsadlari,  muddatlari  va  tekshiruvchi  mansabdor  shaxslarning 
tarkibi  ko'rsatilgan  buyrug'i  asos  bo'ladi.  Davlat  soliq  xizmati  organlarining  qonun  hujjatlarida 
vakolat berilgan bo'linmasi nazorat qiluvchi organlar faoliyatini muvofiqlashtirish bo'yicha maxsus 
vakolatli  organni  yoki  uning  tegishli  hududiy  bo'linmasini  o'tkazilgan  qisqa  muddatli  tekshiruv 
to'g'risida tekshiruv o'tkazilgan kundan e'tiboran bir ish kuni ichida xabardor qiladi.