Тошкент давлат юридик университети тадбиркорлик (бизнес) ҲУҚУҚИ

Умумий ҳуқуқий ҳимоя 
тизими ҳуқуқий майдонда ҳаракатланувчи 
барча субъектларни – фуқаролар, юридик шахслар, давлат, чет эл 
фуқаролари ва фуқаролиги бўлмаган шахслар, хорижий юридик 
шахслар, хорижий давлатлар, халқаро ташкилотларни қамраб олади. 
Ушбу субъектларни барчаси ўзларининг бузилган ҳуқуқларини 
ҳуқуқий ҳимоя тизимидан фойдаланган ҳолда ҳимоя қилиш 
имкониятларига эга бўладилар. Албатта, амалда кўпроқ ундан 
фуқаролар ва юридик шахслар доимий равишда фойдаланадилар. 
Умумий ҳуқуқий ҳимоя тизимининг асосий жиҳатлари 
Ўзбекистон Республикасининг Конституциясида муайян даражада ўз 
ифодасини топган деб айтиш мумкин. Жумладан, Конституциянинг 
13-моддаси (демократик ҳуқуқ ва эркинликлар қонун билан 
қўриқланиши), 8-моддаси (тенг ҳуқуқлилик), 19-моддаси (ҳуқуқ ва 
эркинликлар дахлсизлиги), 20-моддаси (ҳуқуқ ва эркинликларни 
амалга ошириш шартлари), X-боби (ҳуқуқ ва эркинликлар 
кафолатлари) 
шулар 
жумласидандир. 
Умуман 
олганда, 
Конституциянинг жуда кўп нормаларида субъектларни муайян 
ҳуқуқлари ва эркинликлари ёки уларни таъминлаш кафолатлари 
мужассамланган. 

---

XII БОБ. Тадбиркорлик субъектларининг ҳуқуқ ва қонуний 
манфаатларини ҳимоя қилиш 
339 
Давлат кучли ҳуқуқ-тартибот ва одил судлов тизимини яратиш, 
уни ташкилий – ҳуқуқий ва норматив таъминлаш орқали умумий 
ҳуқуқий ҳимоя тизимини доимий ва узлуксиз ишлаши учун зарур 
шарт-шароитлар яратади. Барча субъектлар ҳеч қандай тўсиқларсиз 
ва истисноларсиз ушбу тизим имкониятларидан фойдаланишга 
хақлидирлар. 
Шуни назарда тутиш лозимки, айрим тоифадаги шахслар учун 
махсус 
ҳуқуқий 
ҳимоя 
тизимини 
жорий 
этилганлиги 
Конституциянинг 18-моддасида
белгилаб қўйилган барча 
фуқароларни тенг ҳуқуқлилиги тамойилига асло зид эмас. 
Алоҳида ҳуқуқий ҳимоя тизимидан фойдаланувчилар аҳолини 
элита қисми сифатида баҳоланмайди. Улар аҳолини бошқа 
қатламларига мансуб кишиларни ҳуқуқларини камситилиш, ерга 
уриш эвазига қўшимча имтиёзларга эга бўлмайдилар. Аксинча, 
масалан, вояга етмаганлар ва ногиронларга алоҳида ҳуқуқий ҳимоя 
тизими жорий этилмаса, у ҳолда улар бошқа кишиларга нисбатан 
имкониятлари чекланганлиги сабабли ноқулай аҳволга тушиб қолган 
булур эди.