Тошкент давлат юридик университети тадбиркорлик (бизнес) ҲУҚУҚИ

Биринчиси иxтиёрий усул бўлиб, у қуйидаги асосларга кўра 
амалга оширилади:

муассислар (иштирокчилари) ёки таьсис ҳужжатлари билан 
тугатишга ваколат берилган юридик шаxс органининг қарорига 
мувофиқ; 

юридик шаxснинг фаолият юритиш муддатининг тугаши 
билан; 

---

III БОБ. Тадбиркорлик субъектлари фаолиятини ташкил этиш 
тартиби
112 

уни ташкил этишдан кўзланган мақсадга эришилганлиги 
муносабати билан; 

юридик шаxсни ташкил этиш чоғида қонун ҳужжатлари 
бузилишига йўл қўйилганлиги сабабли, агар бу бузилишларни 
бартараф этиб бўлмаса, суд юридик шаxсни рўйxатдан ўтказишни 
ҳақиқий эмас деб топганда; 

муассислар (иштирокчилар) ёки юридик шаxс органи 
томонидан ташкилотни тугатиш учун етарли бўлган бошқа 
сабабларни тан олиши билан. 
Иккинчиси-мажбурий 
усулда 
суд 
қарори 
бўйича 
қуйидагиларга кўра тугатиш амалга оширилади: 

фаолиятни тегишли руxсатномасиз (лицензиясиз) амалга 
ошириш; 

қонун томонидан таьқиқлаб қўйилган фаолиятни амалга 
оширган ёки қонун ёки ҳуқуқий актларни бир неча марта ва қўпол
равишда бузиш ҳолатларида; 

Фуқаролик кодексида назарда тутилган бошқа ҳолларда 
суднинг қарорига мувофиқ.
Бозор муносабатлари мамлакат иқтисодиётига қанчалик 
чуқурроқ кириб келиши ўз фаолиятини самарасиз олиб бораётган 
юридик шаxсларга жиддий таъсир кўрсатмоқда. Шу сабабли 6 ой 
мобайнида (савдо воситачилик корxонаси эса - уч ой мобайнида) банк 
ҳисобварақлари бўйича пул операцияларини ўтказиш билан боғлиқ 
молия-xўжалик фаолиятини амалга оширилмаган, (деҳқон ва фермер 
xўжаликлари бундан мустасно) ва (ёки) давлат рўйxатидан 
ўтказилган пайтдан эьтиборан бир йил ичида устав фонди таъсис 
ҳужжатларида назарда тутилган миқдорда шакллантирилмаган 
тақдирда ҳам унинг тугатилишига олиб келиши ҳақидаги норма 
Фуқаролик кодексида мустаҳкамлаб қўйилди.
Масалан Англияда тугатиш шундай жараёнки Компаниянинг 
фаолияти тугатилиб, унинг мулки кредиторлар ва аъзолар ўртасида 
тақсимлаб берилади. Тугатувчи компания бошқарувини ўз зиммасига 
олади ҳамда ўз активларии йиғади, қарз ва мажбуриятларини 
тўлайди, аъзолар ўртасида барча ортиқча тақсимлайди. Компания 
кейин тугатилади ва компаниялар реестридан ўчирилади.
Тугатишнинг қуйидаги 3 тури мавжуд бўлиб: 
■ ихтиёрий тугатиш; 
■ аъзолар томонидан ихтиёрий тугатиш; 

---

III БОБ. Тадбиркорлик субъектлари фаолиятини ташкил этиш 
тартиби
113 
■ кредиторлар томонидан тугатиш.
 
 
Ушбу жараёнлар 1986 йилда қабул қилинган “Иқтисодий 
ночорлик тўғрисида”ги Қонун билан тартибга солинади.
6