Тошкент давлат юридик университети тадбиркорлик (бизнес) ҲУҚУҚИ



Download 3,52 Mb.
Pdf ko'rish
bet119/248
Sana09.03.2022
Hajmi3,52 Mb.
#486763
1   ...   115   116   117   118   119   120   121   122   ...   248
Bog'liq
Тадбиркорлик ҳуқуқи

Шўъба ва қарам жамиятлар.
Бозор иқтисодиёти шароитида 
юридик шахсларнинг турли ҳуқуқий мақомга эга бўлган хўжалик 
ширкатлари, жамиятлари ва уларнинг ҳар хил бирлашмалари ҳамда 
уюшмалари кенг миқёсда тарқалади ва авж олади. Шундай ҳолат ҳам 
юз бериши мумкинки, битта юридик шахснинг таъсисчилари 
(иштирокчилари) бошқа юридик шахсларнинг таъсисчиси бўлиш 
даражасига эришади. Бундай ҳолатларда таъсисчи юридик шахс 
(хўжалик ширкати ёки хўжалик жамияти) тадбиркорлик фаолиятини 
амалга оширишда ҳал қилувчи, яъни асосий ташкилот вазифасини 
бажаради, у томонидан ташкил этилган юридик шахслар унга 
нисбатан шўъба ва қарам хўжалик жамиятлари мавқеига эга бўлади. 
Ушбу жамиятларнинг асосий хусусиятлари 
ФКнинг 67, 68-
моддаларида
ҳар томонлама ифодаланган. 
Устав фондига ҳисса қўшишда хўжалик жамиятида иштирок этган 
жамият шўъба хўжалик жамияти - дейилади. Устав фондидаги иштироки 
устун мавқега эга бўлган хўжалик 
асосий хўжалик дейилади.
Хўжаликларнинг шўъба ва асосий даражага эга бўлиши улар 
ўртасида тузилган шартномалар асосида ёки бири иккинчисининг 
қарорларига мувофиқ иш тутиши билан ҳам ифодаланади. Шўъба 
жамияти юридик шахс ҳисобланади. Умумий қоидага биноан асосий ва 
шўъба жамиятлари бир-бирларининг мажбуриятлари бўйича жавобгар 
бўлмайди. Лекин шўъба жамияти асосий жамиятнинг айби билан 
банкротликка учраса, асосий жамият субсидиар жавоб бериши, агар 
мулкий зарар кўрса етказилган зарарни қоплаши лозим 
(ФКнинг 67-
моддаси). 
Хўжалик жамиятида қатнашувчи жамиятнинг бири жамият устав 
фондининг йигирма фоизидан кўпроғига эга бўлса, иккинчи жамият 
қарам хўжалик жамияти дейилади. Бундай жамият ҳам юридик шахс 


V БОБ. Тадбиркорлик фаолиятининг мулкий асослари
167 
ҳисобланади. Жамиятнинг қарам бўлганлиги ҳақида дарҳол эълон 
қилиниши шарт 
(ФКнинг 68-моддаси).
Ҳуқуқий мавқеи бўйича қарам хўжалик жамияти шўъба 
жамиятига яқин туради. Лекин шунга эътибор бериш керакки, шўъба 
хўжалик жамияти тижорат ташкилотининг у ёки бу ташкилий-
ҳуқуқий шаклида, яъни ширкат ёки хўжалик жамияти сифатида 
ташкил топса, қарам жамият фақат хўжалик жамияти сифатида 
ташкил топади. 
Хўжалик ширкатлари ва жамиятларининг ҳар бир ташкилий-
ҳуқуқий шакли билан боғлиқ муаммолар доирасининг кенглиги ва 
уларнинг ҳар бири алоҳида тадқиқот объекти бўлиши мумкинлигини 
назарда тутган ҳолда булар ҳақидаги асосий тушунчалар ва 
қоидаларга тўхталиб ўтилди. 
Тижоратчи ташкилотлар қаторига юқорида келтирилган 
хўжалик жамиятларидан ташқари ишлаб чиқариш кооперативлари, 
унитар корхона, хўжалик юритиш ҳуқуқига асосланган унитар 
корхона, оператив бошқарув ҳуқуқига асосланган давлат унитар 
корхонаси ва бошқалар киради. 

Download 3,52 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   115   116   117   118   119   120   121   122   ...   248




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish