Toshkent davlat yuridik universiteti jinoyat huquqi

Sudlanganlikni olib tashlash to„g„risidagi masala sudya tomonidan 
jazoni o„tab bo„lgan shaxsning, uning himoyachisi yoki qonuniy 
vakilining yohud jamoat birlashmasi фуқароларнинг o‟zini-o‟zi 
boshqarish organlari
 
yoki jamoaning iltimosnomasiga asosan ko„rib 
chiqiladi 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
.
 

---

229 
Jazoni 
kuchaytiradigan, 
shaxsning 
holatini 
boshqacha 
tarzda 
yomonlashtiradigan qonun orqaga qaytish kuchiga ega emas. 
Qonun jazoning eng ko‗p qismini kamaytirib, uning eng kam qismini 
oshirgan holatlarda huquqni qo‗llash amaliyotida muayyan qiyinchiliklar yuzaga 
keladi.
Agar yangi qonun jazoning eng ko‗p qismini kamaytirishni nazarda tutsa, 
huquqni qo‗llovchi (tergov va sud idoralari) organlar ish holatlaridan kelib chiqib, 
yengilroq turdagi jazoni nazarda tutuvchi huquqiy me‘yorni qo‗llashi mumkin. 
Xususan, agar aybdorga nisbatan qattiq jazo tayinlash ko‗zda tutilgan bo‗lsa, u 
holda yangi qonunni qo‗llash zarur. Biroq, huquqni muhofaza qiluvchi organlar ish 
holatidan kelib chiqib, ayblanuvchiga nisbatan yengil jazo tayinlash zarur degan 
xulosaga keladigan bo‗lsa, bunday holatda, ilgari qabul qilingan qonun bo‗yicha 
ish tutishga to‗g‗ri keladi. 
Bir tomondan sud har qanday holatda qonunda nazarda tutilganidan qattiqroq 
jazo tayinlay olmaydi. JKning 57-moddasiga ko‗ra, faqat sodir etilgan jinoyatning 
ijtimoiy xavfliligi darajasini jiddiy kamaytiruvchi holatlar mavjud bo‗lganda 
qonunda nazarda tutilgan jazoning eng kam qismidan ham kamroq jazo tayinlash 
yoki boshqa yengilroq jazo turiga o‗tilishi mumkin. Masalan, ma‘naviy zararning 
yo‗qligi yoki yetkazilgan mulkiy zararning qoplanganligi, ota-onasining kasalligi, 
ularning mehnatga yaroqsizligi, aybdorning oilada yagona boquvchi ekanligi, 
sudlanuvchining keksaligi, jabrlanuvchining g‗ayriqonuniy harakatlari jinoyat 
sodir etilishiga sabab bo‗lganligi va h.k.