Toshkent davlat yuridik universiteti jinoyat huquqi

odillik prinsipi
deganda jinoyat sodir etishda aybdor 
bo‗lgan shaxsga nisbatan qo‗llaniladigan jazo yoki boshqa huquqiy ta‘sir chorasi 
odilona bo‗lishi, ya‘ni jinoyatning og‗ir-yengilligiga, aybning va shaxsning 
ijtimoiy xavflilik darajasiga muvofiq bo‗lishi kerakligi tushuniladi. Jinoyatning 
og‗ir-yengilligi deganda, Jinoyat kodeksining 15-moddasida belgilangan 
jinoyatning ijtimoiy xavflilik darajasi va xususiyatiga ko‗ra tasniflangan ijtimoiy 
xavfi katta bo‗lmagan, uncha og‗ir bo‗lmagan, og‗ir va o‗ta og‗ir jinoyatlarning 
biri tushuniladi. Masalan, mazkur qoidaga (odillik prinsipi) amal qilgan holda 
Jinoyat kodeksiga muvofiq (85-modda) voyaga yetmay turib ijtimoiy xavfi katta 
bo‗lmagan jinoyat sodir etgan, ehtiyotsizlik oqibatida jinoyat sodir etgan yoxud 
qasddan uncha og‗ir bo‗lmagan jinoyat sodir etgan shaxslarga nisbatan ozodlikdan 

---

9 
mahrum qilish tariqasidagi jazo tayinlanmaydi. Jinoyat sodir etishda aybdor 
bo‗lgan shaxsga nisbatan qo‗llaniladigan jazo yoki boshqa huquqiy ta‘sir chorasi 
aybning va shaxsning ijtimoiy xavflilik darajasiga muvofiq bo‗lishi kerakligi 
deganda, aybning qasd (egri va to‗g‗ri) yoki ehtiyotsizlik orqasidan (o‗z-o‗ziga 
ishonish va jinoiy beparvolik) sodir etilishi yoxud jinoyat retsidivist, xavfli 
retsidivist, o‗ta xavfli retsidivist yoki muqaddam sudlangan shaxs tomonidan sodir 
etilganligi tushunilishi mumkin.