Тошкент давлат юридик университети ихтисослаштирилган филиали 2-курс талабалари учун

Vaziyatga haquqiy baho bering. Huquqbuzarlik tarkibini batafsil 
yoritib bering. 
Vaziyatga 
huquqiy 
baho 
beradigan 
bo‘lsak, 
O‘zbekiston 
Respublikasining Ma’muriy Javobgarlik to‘g‘risidagi Kodeksining 40-
moddasi
ya’ni. 
Tuhmat
Tuhmat − ya’ni bila turib yolg‘on, boshqa bir shaxsni sharmanda qiluvchi 
uydirmalarni tarqatish
—
bazaviy hisoblash miqdorining yigirma baravaridan 
oltmish baravarigacha miqdorda jarima solishga sabab bo‘ladi. 
O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudning plenum qaroriga ko‘ra
, tuhmat 
deganda yuridik yoki jismoniy shaxslarning sha’ni, qadr-qimmati va ishchanlik 
obro‘sini pastga uruvchi ma’lumotlarni ommaviy axborot vositalarida, xizmat 
ta’rifnomalarida, ko‘pchilik oldida so‘zlaganda, mansabdor shaxslar nomiga 
yozilgan arizalarda yoki boshqa, shu jumladan og‘zaki bo‘lsa ham bir necha shaxsga 
yoxud bir kishiga xabar qilish tushuniladi. Uydirmalar tarqatish esa go‘yo ro‘y 
bergan ma’lumotlar, faktlarni hech bo‘lmaganda bitta shaxsga ma’lum qilish 
tushuniladi. Bunda ma’lum qilish og‘zaki, yozma yoki boshqa bir shaklda bayon 
etilganligining ahamiyati yo‘q. 
Tuhmat deb atash uchun quyidagi uch belgi bo‘lishi lozim, ya’ni
:
1.
 
Tuhmat qilayotgan shaxs o‘zining tarqatayotgan ma’lumoti yolg‘on ekanligini 
oldindan biladi. 
2.
 
Ma’lumot boshqa jismoniy va yuridik shaxsga nisbatan qaratilgan bo‘ladi. 
3.
Tarqatilayotgan bu ma’lumotlarda shaxsni yoki tashkilotni sharmanda qilish 
ehtimoli mavjud bo‘ladi
. 
Yuqorida takidlab o‘tganimizdak, tuhmat ma’muriy huquqbuzarlik 
hisoblanadi, lekin tuhmat qilish, nashr qilish yoki boshqacha usulda ko‘paytirilgan 
matnda yoxud ommaviy axborot vositalari orqali amalga oshirilgan taqdirda, 
qilmishni va uning uchun javobgarligini yanada og‘irlashtiruvchi holat sifatida 
ko‘riladi.

---

Masalan: hozirgi kunlarni oladigan bo‘lsak, ijtimoiy tarmoqlarda elektron 
qurilmalar orqali uydirmalar tarqatilishi tez-tez uchrab turadi. Bunda tuhmatning 
ijtimoiy xavfliligi keskin yuqori bo‘lganligi sababli, shaxsga nisbatan ommaviy 
axbarot vositalar yoki ijtimoiy tarmoqlar orqali tuhmat qilingan hollatlar, ya’ni 
uydirmalar tarqatilinganida aybdor Jinoyat kodeksi bilan javobgarlikka tortiladi. 
Shuningdek, aybdor tuhmat ma’muriy javobgarligini bir yil ichida takror sodir etish 
holati ham,