Тошкент давлат юридик институти

ўзга шахснинг эгалигидаги мулкни очиқдан-очиқ, ошкора олиш;

айбдорнинг жабрланувчига нисбатан зўрлик ишлатмасдан, лекин жисмоний ҳаракат туфайли мулкни эгаллаши, масалан, жабрланувчи қаршилик кўрсатмаган пайтда унинг устидаги кийими ёки бош кийимини тортиб олиши, қўлидаги сумкасини тортиб олиш кабилар;

жабрланувчига руҳий таъсир кўрсатиб, унинг мулкини очиқдан-очиқ талон-торож қилиш – бунда айбдор жабрланувчига зўрлик ишлатмасдан уни қўрқитиб, жумладан, унинг сир сақланиши лозим бўлган маълумотларини ошкор қилиш ёки унинг мулкига зарар етказиш билан қўрқитиб, мулкни шу вақтнинг ўзида беришни талаб қилади. Агар мулкни бериш учун маълум бир вақт бериладиган бўлса, қилмиш товламачилик жинояти сифатида баҳоланади;

ҳаёт ва соғлиқ учун хавфли бўлмаган зўрлик ишлатиб ёхуд шундай зўрлик ишлатиш билан қўрқитиб, мулкни очиқдан-очиқ талон-торож қилиш, масалан, жабрланувчини ушлаб туриш, қўлини боғлаб қўйиш, оз муддатга хонага қамаб қўйиш, жабрланувчини оёғидан чалиб йиқитиш, қўлини қайириш, қўлига кишан солиш, кураш (каратэ, самбо кабилар) усулларини қўллаш, жабрланувчини уриш-дўппослаш каби ҳаракатларни содир этиш билан қўрқитиш. Бунда фақат жабрланувчининг соғлигига ўртача оғир ёки оғир шикаст етказилмаган бўлиши лозим.

Талончиликнинг фирибгарликдан фарқи шундаки, жабрланувчи айбдорнинг ҳаракатларининг ғайриқонунийлигини олдиндан англайди, фирибгарликда эса жабрланувчи айбдор қонуний ҳаракат қилаяпти, деб ўйлайди ва ўз мулкини айбдорга ихтиёрий равишда топширади.
Талончилик моддий таркибли жиноят бўлиб, ўзгалар мулкини очиқдан-очиқ эгаллаган ва айбдор бу мулкдан ўз хоҳишича фойдаланиш ёки уни ишлатиш имкониятига эга бўлган вақтдан бошлаб тамом бўлган ҳисобланади.
Талончилик субъектив томондан тўғри қасд ва ғараз мотив билан содир этилади. Айбдор ўз ҳаракатларини учинчи шахслар томонидан кўриб турганлигини англайди, лекин шунга қарамай жиноят содир этади. Бунда ўзганинг мулкини талон-торож қилиш қайтармаслик шарти билан моддий манфаат кўриш мақсадида содир этилади. Ушбу белгилар талончиликни безориликдаги мулкни олиб қўйиш, зўрлаш ва бошқа ҳаракатлардан фарқлаш имконини беради.
14 ёшга тўлган, ақли расо жисмоний шахс жиноятнинг субъекти бўлади.
2. ЖК 166-моддаси 2-қисмида талончиликнинг жавобгарликни оғирлаштирувчи турлари учун жавобгарлик назарда тутилган. Жумладан, ушбу қисмнинг “а” бандида белгиланган талончилик ҳаёт ёки соғлиқ учун хавфли бўлмаган зўрлик ишлатиб ёхуд шундай зўрлик ишлатиш билан қўрқитиб содир этиш кўп объектли жиноят бўлиб, айбдор фақат ўзганинг мулкига тажовуз қилмасдан, балки жабрланувчининг соғлиғига ҳам тажовуз қилади. Демак, бу жиноят иккита объектли бўлиб, мулк унинг асосий объекти бўлса, шахснинг соғлиғи ва жисмоний дахлсизлиги қўшимча объекти ҳисобланади.