Toshkent davlat yuridik instituti o. T. Xusanov

5. Prezidentning qonunchilik sohasidagi vakolatlari.
Bu avvalo, uning 
qonunchilik tashabbusi huquqiga egaligida ko„rinadi (83-modda). Hozirgi kunda 
amalda bo„lib turgan ko„plab qonunlar Prezident tashabbusi bilan qabul qilingan 
yoki o„zgarishlar kiritilgan. Prezident Parlamentda qabul qilingan qonunlarni 
imzolaydi va e'lon qiladi. Zarur bo„lsa qonunga e'tirozlarni ilova qilib, uni takroran 
muhokama qilish va ovozga qo„yish uchun Oliy Majdisga qaytarishga haqli (93-
modda, 17-band). 
Prezidentning qonunchilikka Parlament qo„shma majlislarida mamlakatning 
ijtimoiy-iqtisodiy hayotining, ichki va tashqi siyosatining eng muhim masalalari 
yuzasidan qilgan ma'ruzalar orqali kuchli ta'sir qiladi. Ma'ruzadagi holatlar 
qonunchilikda aks etadi. Yangi qonunlar qabul qilinadi, yoki amaldagilarga 
o„zgartirish kiritishga olib keladi. Parlament palatalarining qo„shma majlisidagi 
ma'ruzada Prezident tomonidan, shaxsni ushlab turish, hibsga olish, shuningdek 
boshqa protsessual majburiy choralarni qo„llash uchun sanksiya berish huquqlarini 
sudlaga o„tkazish, moliyaviy va ma'muriy jazolarni faqat sud tomonidan tayinlash 
tizimiga o„tish haqidagi va Oliy Majlisning palatalarining qo„shma majlislardagi 
Konsepsiyasida ilgari surilgan fikrlar, Prezident tavsiyalari qonunchiligimizga 
katta o„zgartirishlar kiritishga asos bo„ladi. 
O„zbekiston Prezidentining yuqorida qayd qilingan vakolatlari 
birinchidan,
Konstitutsiyada, 
Konstitutsiyaviy 
qonunlarida 
va 
boshqa 
qonunlarda 

---

350 
belgilanganligini; 
ikiinchidan,
bir guruh vakolatlari mustaqil ravishda, boshqa 
hokimiyat tuzulmalarini ishtirokisiz hal qiladigan vakolatlarga egaligini 
(Senatorlarni 
tayinlash, 
ishonch 
yorlig„ini 
qabul 
qilish, 
diplomatik 
vakolatxonalarga vakillar tayinlashni tavsiya qilish, fuqarolikka qabul qilish, 
siyosiy boshpana berish, fuqarolarni mukofotlash va boshqalar); 
uchinchidan,
Prezident hal qilib keyinchalik Oliy Majlisda tasdiqlandigan vakolatlarga egaligini 
(vazirliklar, davlat qo„mitalarini tuzish va tugatish, urush holati, favqulotda 
holatlar e'lon qilish, Bosh prakurorni, Hisob palatasi raisini tayinlash, Milliy 
xafsizlik xizmatini tuzish, uning raisini tayinlash va vazifasidag ozod etish); 
to„rtinchidan,
Oliy Majlis yoki uni palatalariga taqdim qilish, tavsiya qilish bilan 
bog„liq vakolatlarga egaligini (Bosh vazir nomzodini taqdim etish, Oliy sudyalarni 
taqdim etish, Markaziy bank boshqaruv raisi, Tabiatni muhofaza qilish davlat 
qo„mitasini raisi, Senat raisi lavozimlariga nomzod taqdim etish); 
beshinchidan,
boshqa hokimiyat tuzilmalari va tashkilotlar bilan maslahatlashib, yoki ularning 
taqdimiga ko„ra hal qiladigan vakolatlarga egaligini (Bosh vazir taqdimiga ko„ra 
Vazirlar Mahkamasi a'zolarini tayinlaydi, siyosiy partiyalar tavsiyasiga ko„ra Bosh 
vazir nomzodini Oliy Majlisga taqdim etadi, viloyat (Toshkent shahar) hokimlarini 
Kengashdagi partiya guruhlari bilan maslahatlashib taqdim etadi; Oliy Majlisni 
Konstitutsiyaviy Sud bilan maslahatlashib tarqatib yuboradi, viloyat (Toshkent 
shahar) hokimlariga o„rinbosarlarini tayinlashda maslahat beradi - Prezident bilan 
kelishiladi) ko„ramiz. 
Prezident bu vakolatlarni farmon, qaror, farmoish chiqarish bilan amalga 
oshiradi. Prezidentning Konstitutsiya va qonunlarga zid hujjatlarni O„zbekiston 
Respublikasi Konstitutsiyaviy sudi bekor qilishi mumkin.