Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

Xo'jalikning huquqlari.
Xo'jalik:
- shartnom ada nazarda tutilgan hollarda tayyorlov tashkilotidan 
urug' va ekish materiallari bilan ta ’minlashni talab qilish;
- mahsulotni topshirish va uning sifatini aniqlashda ishtirok etish 
ham da tayyorlov tashkilotidan tegishli to'lovni talab qilish;
- tayyorlov tashkilotidan m ahsulot yetishtirish uchun shartnom ada 
belgilangan m udd atlarda va m iqdorda avans to'lanishini tala b qilish, 
qishloq xo'jaligi mahsulotlarining ayrim turlarini davlat ehtiyolari uchun 
xarid qilish bundan mustasno;
- tayyorlov va xizm at k o 'rsa tish tashk ilotidan am ald ag i d av lat 
standartlari va shartnom ani bajarish uch u n zarur bo'lgan boshqa norm ativ 
hujjatlar bilan t a ’minlashni talab qilish;
1 Ра*монк;улов 
X,.
Олди-сотди шартномаси. Т.: “Адолат” 2000. 107-108-бетлар.
65

---

- tayyorlov' va xizm at ko 'rsatish tashkilotidan m ahsulot xo'jalik 
hisobidan tashilganda transpo rt xarajatlarini qoplanishini talab qilish;
- xizm at ko'rsatish tashkilotidan shartnom aga muvofiq beriladigan 
bu yurtm aga binoan tegishli sifatdagi, assortimentdagi mahsulotlar yetkazib 
berishni va xizmatlar’ ko'rsatish (ishlarni bajarish) ni talab qilish;
- tayyorlov va xizmat ko'rsatish tashkilotidan shartnom a shartlarini 
bajarm aslik yoki zarur darajada bajarmaslik natijasida yetkazilgan zarar 
qoplanishini talab qilishga haqli.
Mahsulotni tayyorlovchiga topshirish yoki uni bevosita xo'jalikda qabul 
qilib olish tomonlar o'rtasida kelishilgan ham da shartnomaning tarkibiy 
qism i h isoblang an g ra fik bo'y icha am alga oshiriladi. S h a rtn o m a d a
m ahsu lo tni yetkazib berishning davrlari belgilanishi bilan birgalikda 
tovarlarni jadvallari (o'n kunlik, sutkalik va boshqalar) nazarda tutilishi 
m umkin. Agar shartnom ada bunday jadval nazarda tutilmagan taqdirda, 
xo'jalik tayyorlov tashkilotini mahsulotni shartnom ada nazarda tutilgan 
a s s o rtim e n td a re a liz a tsiy a qilish uch u n s h a rtn o m a d a belg ilan g an
m uddatlarda mo'ljallanayotgan hajm lar va topshirish m uddatlari to'g'risida 
x a b a r d o r qilishi k e ra k . A g a r sh a rtn o m a d a b u n d a y m u d d a t ham
ko'rsatilm agan bo'lsa, m ahsulot topshirilgunga q ad ar o'ttiz kun ichida 
(mavsumiy mahsulotlar bo'yicha o'n besh kundan kechiktirmay) topshirishi 
va m ahsulotni kalendar (sutka bo'yicha) topshirish jadvalini tayyorlov 
tash k ilo ti bilan kelishishi kerak. Tom onlar o'zaro kelishuvga k o 'ra, 
shartnom ani bajarish jarayonida grafikni va mahsulotni yetkazib berish 
punktini o'zgartirish huquqiga ega.
X o'jalik tom onidan m ahsulot tayyorlov tashkilotiga jo'natilganda 
(yetkazib berilganda) m ahsulotga belgilangan shakldagi hujjatlar ilova 
qilinishi, m ahsulot tayyorlov tashkiloti tomonidan bevosita xo'jalikning 
o'zida qabul qilib olingan taqdirda qabul qilish-topshirish hujjatlari ilova 
qilininishi kerak. Xo'jalik tayyorlovchi bilan kelishuv bo'yicha mahsulotni 
k o n tra k ta ts iy a sh a rtn o m a sig a k o 'ra n a v b a td a g i topshirish d a v rid a
topshirilishi kerak bo'lgan m ahsulot miqdori hisobiga o'tkazgan holda 
m a h s u lo tn i m u d d a tid a n o ld in to p s h iris h i m u m k in . M a h su lo tn i 
yetishtiruvchi xo'jalik m ahsulotini qayta ishlash natijasida undan hosil 
b o 'lg a n c h iq in d ila rn i ta y y o rlo v c h id a n ta la b qilish h u q u q ig a ega. 
Chiqindilarning narxi kelishilgan holda belgilanadi.