Toshkent davlat universiteti falsafa fakulteti sotsiologiya bo


Eks-post-fakto eksperimente



Download 1,07 Mb.
Pdf ko'rish
bet31/37
Sana19.08.2021
Hajmi1,07 Mb.
#151867
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   37
Bog'liq
umumiy sotsiologiya

                             3.Eks-post-fakto eksperimente. 
 
Sotsiologik  tadqiqot  amaliyotida  undan  foydalanilmaydi  desa  ham 
bo‘ladi. Lekin uning anchagina imkoniyatlari bordir va ehtimol u kelajakda 
keng ko‘lamda qo‘llaniladi. 
Ilk  bor  bu  eksperiment  amerikalik  sotsiolog  Elen  Xristiansen 
tomonidan  qo‘llangan.  Uning  mohiyati  shundan,  yuqorida  tilga  olingan 
eksperiment  turlaridan  farqli  ravishda  undan  tadqiqotchi  tomonidan  biror-
bir  o‘zgarishlar  kiritilmaydi.  Bunday  impuls  yoki  sabab  oldindan  bo‘lib, 
uning harakatlari hozircha kuzatiladi. 
Ushbu turdagi eksperimentik misol tariqasida ko‘rib chiqish mumkin. 
Xristiansen quyidagi gipotezani tekshirib chiqishga qaror qildi: o‘quvchilar 
maktabda  qanchalik  ko‘p  tayyorgarlik  olsalar,  ular  iqtisodiy  faoliyatga 
shunchalik muvaffaqiyatliroq kirishib ketadilar. 
1. Ma'lum taraqqiyotida 4 ta o‘rta maktablarning barcha o‘quvchilari 
haqida  o‘n  yilgi  oldingi  ma'lumotlar  olindi.Ularning  soni  2127  kishini 
tashkil etadi. Ulardan 1130 tasi 10 sinfni, 997 tasi maktabni tugatmay 7, 8, 
9 sinflardan ketishdi. 
2. Sermashaqqat mehnat natijasida 1194 tasi izlab topildi va ulardan 
intervyu  olindi.  Ulardan  671  tasi  attestati  borlar,523  tasi  attestati 
yo‘qlardir. 
3.  Ulardan  2  ta  guruh:  nazorat  va  eksperimental  guruhlar  tashkil 
etildi.  Bu  guruhlar  yoshi  bo‘yicha,  sotsial  xolati,  o‘zlashtirish  bo‘yicha 
tenglashtirishdilar.  
Bu  guruhlar  faqatgina  attestati  bor  yoki  yo‘qligi  bilan  farqlandilar. 
Bu  guruhlar  asosiy  ko‘rsatkichlar  bo‘yicha  bir-birlariga  shunaday 
taqqoslandilarki,  ayniqsa  bu  taqqoslanish  asosiy  bo‘lib  ish  haqini 
oshirilishi bo‘ldi, so‘rov asosida shuni aniqlandiki, nazorat guruhida maosh 
58  foizga  oshgan,  xuddi  shu  vaqtda  eksperimental  guruhda  esa  92  foizga 
oshgan. 34 foizdagi farq muvaffaqqiyatli faoliyatning ma'lumot darajasiga 
bog‘liqligi  haqidagi  dastlabki  gipotezaning  yetarli  isboti  bo‘lib  xizmat 
qildi.  Shunday  qilib  biz  sotsiologik  tadqiqotlar  metodlarining  strukturasi 
qoidalari  va  turlarini:  so‘rov,  hujjatlarni  o‘rganish  va  eksperimentlari, 
buning natijasida quyidagn xulosalarni qilishimiz mumkin. 
Tadqiqotlarda  u  yoki  bu  metodning  mazmuni,  strukturasi  va  tanlovi 


 
165 
tadqiqotning  maqsadi,  vazifasi  va  gipotezasi  bilan  belgilanadi.  Bu 
metodlarni  ishlab  chiqishlikda  batafsil  va  sermashaqqat  mehnatni  nazarda 
tutadi.  Metoddan  foydalanishning  asosiy  vazifasi  —  bu  tadqiqot 
gipotezasini  yoki  inkor  etish  uchun  empirik  materiallarni  to‘plashdir. 
Sotsiologik  tadqiqotning  oxirgi  protsedurasi  —  bu  empirik  tadqiqotlar 
metodi tufayli olingan ma'lumotlarni olish va qayta ishlashdir. 
 

Download 1,07 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   37




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish