Toshkent davlat texnika universiteti tasdiqlayman

Shamberelen shamlari-teshikli chinni filtrlar, sham shaklida boʻlib, bir uchida teshigi bor. Sham Bunzen kolbasiga rezina tiqin yordamida oʻrnatiladi. Filtrlash paytida suyuqlik Bunzen kolbasida yigʻiladi. Chinni filtrlar ishlatishdan oldin tekshirib, ma’lum oʻlchamdagilari tanlab olinadi.
Shisha filtrlar ham mavjud. Ular qoʻsh qavatli disklar koʻrinishida boʻlib, “Pireks” shishalarini eritib yasaladi. Ularning pastki qismida teshiklar boʻlib, ularning kattaligi 15-40 mkm. Uning tepasida bakteriya oʻtkazmaydigan yuqori qavat joylashgan. U kichik teshikli plastinkadan iborat boʻlib, teshiklariga koʻra 3 turga boʻlinadi.
Membranali filtrlar diametri 35 mm, qalinligi 0,1 mm boʻlgan disklar boʻlib, ular nitrosellyuloza asosida ishlab chiqariladi. Teshiklarning oʻlchamiga koʻra ular 1-5 raqamli boʻladi. Membranali filtrlar kichik boʻlgani uchun mikroorganizmlarni tutib qoladi.
Gazli sterillash. Turli gaz aralashmasi yordamida maxsus germetik yopiladigan apparatlarda olib boriladi. Eng samaralisi ogʻirligi 1:1,44 nisbatdagi etilen oksidi va metil bromid arallashmasidir. Koʻpincha gazli sterillash yuqori haroratda (45-70°C gacha) 24 soat davomida olib boriladi. Bunda gazning konsentratsiyasi, bosimi, namlik, harorat, davomiylik nazorat ostida boʻladi Sterillash tamom boʻlgandan soʻng gaz kameradan chiqariladi va toza havo bilan toʻldiriladi. Gaz yordamida sterillangan buyumlar 24 soatdan keyin ishlatilishi mumkin.
Dezinfeksiya. Mikroorganizmlarni oʻldirish uchun sterillashdan tashqari, dezinfeksiyadan ham foydalaniladi. Bunda kasallik tugʻdiruvchi mikroorganizmlar, spora hosil qilmaydigan koʻpgina patogen mikroorganizmlar zararsiz holga keltariladi. Odam, xona va kiyimlar dezinfeksiya qilinadi. Dezinfeksiyada har xil uchuvchan va uchmaydigan kimyoviy moddalar-lizol, fenol, formaldegid, xloroform, xloramin, spirt, vodorod peroksidi, kaliy permanganati va boshqalar ishlatiladi.
Biologik omillarning mikroorganizmlarga ta’siri.
Mikroorganizmlar tabiiy sharoitda murakkab biosenozlar hosil qiladi, ya’ni bir joyning oʻzida turli bakteriyalarni uchratish mumkin. Ular orasida simbioz, metabioz, antagonizm kabi munosabatlar kuzatiladi.
Simbioz holda hayot kechirishda bir tur mikroorganizmlar ikkinchi tur organizmlar bilan birgalikda yashaydi. Masalan, kefir donachalari tarkibida sut kislota hosil qiluvchi va achitqi zamburugʻlari birgalikda yashaydi yoki tuganak bakteriyalar dukkakli oʻsimliklar bilan birgalikda hayot kechiradi.
Metabioz tarzida hayot kechirishda bir xil baktyoriyalar ikkinchi xil bakteriyalar uchun qulay shariot yaratib beradi. Masalan, ammonifikatorlar nitrifikatorlar uchun ammiak hosil qiladi Nitrozomonaslar ammiakni oʻzlashtirib, nitrit hosil qiladi. Hosil boʻlgan nitritlarni, nitrobakter oʻzlashtirib nitratlar hosil qiladi.
Antogonizmda bir tur organizmlar ikkinchi tur organizmlarning rivojlanishini cheklab qoʻyadi. Masalan, sodda hayvonlar bakteriyalarni yeb qoʻyadi, bakteriofaglar bakteriyalarni eritib (lizis) yuboradi, bijgʻituvchi bakteriyalar chirituvchi bakteriyalarniig koʻpayishini cheklaydi yoki bir xil bakteriyalarning ajratgan metobolitlari ikkinchi tur bakteriyalarning oʻsishiga salbiy ta’sir koʻrsatadi yoki oʻldiradi.
Umuman, mikroorganizmlarga tashqi muhit omillarini ta’sirini bilgan holda ularga qarshi kurash choralarini ishlab chiqish mumkin boʻladi