Toshkent davlat texnika universiteti tasdiqlayman

Viruslarni va rekketsiyalarni undirish. Yuqorida aytilganidek, viruslar bakteriyalar bilan zamburugʻlardan farq qilib, odatdagi oziqli muhitlarda oʻsmaydi, balki tirik yoki yoshini yashab boʻlayotgan toʻqima hujayralaridagina koʻpayadi. Viruslarni toʻqima kulturalarida undirish usuli koʻproq qoʻllaniladi. Shu maqsadda turli-tuman toʻqimalar, yaxshisi-tez oʻsadigan, embrional toʻqimalar, masalan, odam yoki hayvonlar embrionining qoʻshuvchi toʻqima hujayralari (fibroblastlari), oʻpka, buyrakning epiteliy toʻqimasi, shuningdek xavfli oʻsmalarning hujayralari qoʻllaniladi.
Tuzlar tarkibi organizmning tuzlar tarkibiga yaqin keladigan, muayyan pH, vitaminlar va oziq moddalar boʻlgan maxsus suyuq oziqli muhitda toʻqimalar in vitro (organizmdan tashqarida) oʻsadi. Probirkalarning ichki devoriga biriktiriladigan yoki matraslar tubiga joylashtiriladigan bir qavatli toʻqima kulturalarini tayyorlash usuli keng rasm boʻldi. Virus shu kulturalarda koʻpayganligi mikroskopning kichik ob’ektivi yordamida, virus koʻpaygan hujayralarda roʻy bergan oʻzgarishlarga qarab aniqlanadi (virusning sitopatogen ta’sirida hujayralar degeneratsiyasi roʻy beradi, ularning devorlari koʻchadi va hokazo).
Virusning turi virusni immun zardob bilan neytrallash reaksiyasini qoʻyish yoʻli bilan aniqlanadi.
Viruslarni tovuq embrionining pardalarida undirish usuli ham koʻp qoʻllaniladi.
Shu maqsadda urugʻlangan tuxumlarni inkubatorga qoʻyiladi va 6-7 kun oʻtib, embrion baralla koʻrinib qolgach (tuxum poʻchogʻidan koʻrinib turadi) embrionli tuxumlar (3-rasm) tanlab olinib, yanada ochiriladi (inkubasiya). Virusning turiga qarab, inkubasiyaiing 7-14-kuni yuqumli manbani qat’iy aseptik sharoitda tuxum poʻchogʻining ostiga-allantons boʻshligʻiga yokn xorion-allontons pardasiga, sarigʻlikka yoki amnion boʻshligʻiga igna sanchish yoʻli bilan yuboriladi, teshikni berkitiladi va tuxumni yana inkubatorga koʻyiladi. Virus embrion pardalari va toʻqimalarida koʻpayadi. Virus borligi mikroskopik yoʻl bilan (elementar tanachalar), laboratoriya hayvonlariga yuqtirish yoʻli bilan yoki neytrallash, gemagglyutinasiya va boshqa reaksiyalarni qoʻyish yoʻli bilan tekshiriladi.