Toshkent Davlat Texnika Universiteti "Sanoat iqtisodiyoti va menejmenti" kafedrasi

Loyihalash - bu g’oyani amalga oshirish jarayoni.

Biznes-reja – bu biznes g’oyani amalga oshirishda foydali qo’llanma, biznesning rivojlanish strategiyasini aniq ko’rsatib beruvchi hujjat.

Biznes-reja kimlar uchun, nima maqsadda tuzish kerakligi haqida tushuncha paydo qilib olaylik.

Biznes-reja investorlar uchun va biznes egasining o’zi uchun tuziladi.

• 
  Investorlar uchun tuzishdan maqsad bu hujjat orqali investorlardan pul olish va undan oqilona foydalanishni isbotashdir.
  

Talab qilinadigan xususiyatlar:

• 
  Loyiha muddatining aniqligi- loyiha qachon boshlanishi va qachon tugashi haqida aniq muddat belgilanishi kerak.
  
• 
  Notiqlik san’ati- investorlarni o’z loyihasi uchun ishontira oladigan darajada so’zga usta bo’lishi maqsaga muvofiq bo’ladi.
  
• 
  Ishonchli taqdimot – prezentatsiya davomida nafaqat loyihaga biznes egasi ishonishi balki boshqalarni ham ishontira olishi kerak. O’ziga bo’lgan ishonchni aniq ko’rsatib berish lozim.
  

Biznes egasi o’zi uchun tuzgan biznes rejadan quyidagi maqsadlar ko’zlangan bo’ladi, ya’ni:

• 
  Bu hujjat orqali
  

• 
  Zarur pul miqdorini – loyiha uchun ketadigan pul mablag’lari;
  
• 
  Maqsadli boshqaruv usulini;
  
• 
  Moliyaviy hisobotlarni samarali tashkil etishni;
  
• 
  Prognozlashtirishni
  

aniq sonlar bilan ifodalash mumkin.

Yaxshi biznes reja muvaffaqiyat omili hisoblanadi. Ammo buni ko’pchilik unchalik zarur emas deb hisoblashadi.

1. 40-50% insonlar biznes rejani kredit olish maqsadida tuzadi, hattoki ayrim holatlarda uni bank hodimlarinig o’zlariga ham tuzdirishar ekan.

2. 20-25% insonlar biznes rejani hamkorlik qilishdan oldin yoki lizing olish maqsadida tuzadi.

3. 15% insonlar biznes rejani tuzish zarur emas deb hisoblashadi.

4. 8-10% insonlar biznes boshlagan vaqtda tuzadilar.

5. 5% insonlar esa haqiqiy muvaffaqiyatli insonlar hisoblanishadi, chunki ular biznes rejani doimiy ravishda tuzib borishadi.

Bizne rejani tuzishda bir nechta talablarga rioya qilish kerak bo’ladi:

• 
  Jumlalar aniq, tushunarli va qisqa bo’lishi kerak. Noaniq va ko’p ma’noli so’zlardan foydalanish tavsiya etilmaydi.
  
• 
  G’oya va takliflar biznesning real imkoniyatlaridan kelib chiqqan holda berilishi lozim.
  
• 
  Bozordagi mahsulotni sotish hajmi, o’sish istiqbollari va biznesning bozordagi ulushi to’g’risidagi tahminiy miqdorlar mavhum bo’lmasligi kerak.
  

Endi biznes rejaning asosiy bo’limlari haqida gaplashamiz.

1. Titul - To'g'ri muqova sahifasini tayyorlash rejaning boshqa qismlari kabi muhimdir. Buni yaxshi bajarish uchun u yerga quyidagi ma'lumotlar kiritilishi kerak:

• 
  Tadbirkorning nomi;
  
• 
  Loyihaning to’liq nomi va faoliyat turi;
  
• 
  Loyiha muddati va qiymati;
  
• 
  Tashkilotning joylashgan joyi ;
  
• 
  Aloqa uchun zarur bo'lgan barcha telefon raqamlari;
  
• 
  Korxona ta’sischisining FIO va imzosi;
  
• 
  Sana.