Тошкент Давлат техника

Мундарижа

	Кириш
	1-БОБ. Техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш жараёнларининг кўрсаткичларини ҳисоблаш
1.1.	Сервис корхонасида бажариладиган техник хизмат кўрсатиш ва жорий таъмирлаш жараёнининг иш ҳажми
1.2.	Агрегат мойини алмаштириш ва ейилишга синаш муддати
1.3.	Деталларнинг тозалаш сифатини текшириш ва уларни балансировкалаш
1.4.	Эхтиёт қисмга бўлган талабни аниқлаш
1.5.	Детални пресслаб чиқариш кучини, резбалик бирикмани қотириш кучини ва моментини аниқлаш
1.6.	Чўктириш, накатлаш режимлари ва электролитик қоплаш вақти
	2-БОБ. Машинани ювиш ва ташҳизлаш, двигателга техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш технологияси
2.1.	Машиналарни ювиш ва тозалаш
2.2.	Машиналарни ташҳизлаш
2.3.	Двигателга техник хизмат кўрсатиш турлари
2.4.	Двигател механизмларининг ва системаларнинг техник ҳолатини диагностика қилиш
2.5.	Кривошип – шатун механизмини текшириш ва унинг деталларини алмаштириш
2.6.	Тақсимлаш механизмини ростлаш
2.7.	Ёнилғи билан таъминлаш тизимига техник хизмат кўрсатиш ва уни таъмирлаш
2.8.	Ёнилғи билан таъминлаш тизимига техник хизмат кўрсатиш ва уни таъмирлаш
2.9.	Юргизиб юборши тизимини ростлаш ва таъмирлаш
	Назорат саволлари
	3-БОБ. Трансмиссия агрегатларини ростлаш ва таъмирлаш технологияси
3.1.	Илашиш муфтаси
3.2.	Узатмалар қутиси
3.2.1.	Ғилдиракли тракторларнинг узатмалар қутиси
3.2.2.	Гусеницалик тракторларнинг узатмалар қутиси
3.3.	Орқа кўприклар ва охирги узатмалар
3.3.1.	Ғилдиракли тракторларнинг орқа кўприклари ва охирги узатмалари
3.3.2.	Гусеницалик тракторларнинг орқа кўприги
3.4.	Ғилдирак редукторлари ва тормози
	Назорат саволлари
	4-БОБ. Рамаларни ва орқадан осгичларни таъмирлаш технологияси
4.1.	Ғилдакли тракторларнинг рамаларни ва орқадан осгичлари
4.2.	Ғилдакли тракторларнинг ярим рамалари
4.3.	Ғилдиракли тракторларнинг орқадан осгичлари
4.4.	Гусеницалик тракторнинг осиш механизми
	Назорат саволлари
	5-БОБ. Пневматик ва гидравлик агрегатлар системасини таъмирлаш технологияси
5.1.	Ғилдиракли тракторларнинг пневматик агрегатлари системаси
5.2.	Ғилдиракли тракторларнинг гидравлик системаси
5.2.1.	Ғилдиракли тракторларнинг бурилишини бошқариш гидросистемаси
5.2.2.	Бурилишини бошқариш агрегатларнинг гидравлик системасидаги носозликлар
5.3.	Гусеницалик тракторнинг гидросистемасига техник хизмат кўрсатиш ва ростлаш
5.4.	Гусеницалик тракторнинг гидросистемасини таъ-мирлаш
	Назорат саволлари
	6-БОБ. Тракторнинг юриш қисмини таъмирлаш технологияси
6.1.	Шиналарини таъмирлаш
6.2.	Камераларни таъмирлаш
6.3.	Гусеницалик тракторнинг юриш қисми
	Назорат саволлари
	7-БОБ. Трактор кабиналарни таъмирлаш технологияси
7.1.	Кабиналарни дастлабки кўздан кечириш, ювиш, тозалаш ва қисмларга ажратиш
7.2.	Кабинани таъмирлаш учун ускуна, мослама ва асбоблар
7.3.	Эгилган сиртларни текислаш технологияси
7.4.	Кабина ойналарини қўйиш
7.5.	Кабинани таъмирлашдан сўнг йиғиш
7.6.	Машиналарни бўяш технологияси
	Назорат саволлари
	8-БОБ. Электр жиҳозларга техник хизмат кўрсатиш ва уларни таъмирлаш технологияси
8.1.	Электр жиҳозларига техник хизмат кўрсатиш
8.2.	Генераторни таъмирлаш
8.3.	Реле-регуляторни таъмирлаш
8.4.	Стартерларни таъмирлаш
8.5.	Ток юрувчи қисмларни ва асбобларни таъмирлаш
8.6.	Назорат-ўлчов асбобларини таъмирлаш ва ростлаш
8.7.	Электр симларини таъмирлаш
8.8.	Ажраткич-тақсимлагичларни таъмирлаш
	Назорат саволлари
	9-БОБ. Машиналарнинг типавий деталлари ва узелларини таъмирлаш технологик жараёни
9.1.	Двигателнинг асосий деталлари
9.2.	Трансмиссия агрегатларининг деталлари
9.3.	Бошқариш механизми деталлари
9.4.	Гусеницалик тракторларнинг юриш қисми деталлари
9.5.	Қишлоқ хўжалик техникасининг детал ва узеллари
	Назорат саволлари
	Адабиётлар

O’zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’limi vazirligi
Abu rayHon beruniy nomli Toshkent davlat texnika universiteti
A.Irgashev
Texnik xizmat ko’Rsatish va ta’mirlash texnologiyasi
asoslari

fanidan 5610600 –Xizmat ko’rsatish texnikasi va texnologiyasi (xizmat ko‘rsatish turlari bo‘yicha) ta'lim yo‘nalishi talabalariga amaliy mashg‘ulotlar uchun o‘quv-uslubiy ko‘rsatma

Toshkent 2011
Texnik xizmat ko’satish va ta’mirlash texnologiyasi asoslari:
O‘quv-uslubiy ko‘rsatma. Irgashev Amiqul. Toshkent, ToshDTU, 2011.

Ushbu o‘quv-uslubiy ko‘rsatmada «Texnik xizmat ko’satish va ta’mirlash texnologiyasi asoslari» fanidan amaliy mashg‘ulotlar o‘tish jarayoni bayon qilingan.

Uslubiy ko‘rsatma oliy ta’limning 5610600 –Xizmat ko’rsatish texnikasi va texnologiyasi (xizmat ko‘rsatish turlari bo‘yicha) bakalavriat ta’lim yo‘nalishi talabalari uchun mo‘ljallangan.
Abu Rayhon Beruniy nomidagi Toshkent davlat texnika universiteti ilmiy-uslubiy Кengashi qaroriga muvofiq chop etildi.
Taqrizchilar: Toshkent avtomobil yo‘llari instituti «Yo‘l qurilish mashinalari» kafedrasi professori, t.f.d. Shukurov R. O‘.,
Toshkent davlat texnika universiteti «Mashina detallari. Servis texnikasi va texnologiyasi» kafedrasi professori, t.f.d. Maxkamov Q.H.

© Abu Rayxon Вeruniy nomidagi Toshkent davlat texnika uni- versiteti, 2011

Кirish
Traktor va qishloq xo‘jalik texnikasidan samarali foydalanishni, ularga yuqori darajadagi sifat ko‘rsatgichlarga ega bo‘lgan texnik xizmat ko‘rsatish va ta’mirlash texnologiyasini amalga oshirish, zamonoviy servis xizmatini ko‘rsatuvchi texnika va texnologik vositalar, yuqori malakali ishchi va texnik xodimlar, zamonoviy usullarda tiklangan detallarni mutassil ravishda yetkazib berish ta’minlangan hollardagina amalga oshirish mumkin.
Rejali texnik xizmat ko‘rsatishni o‘z vaqtida, to‘liq hajmda va sifatli o‘tkazish mashinalarni ishlatish jarayonida yo‘qotgan resursini ma’lum darajada tiklash imkonini beradi. Ta’mirlash jarayonida mashina qismlarining yo‘qotgan resursi kami bilan 80% gacha tiklanishi lozim.
Yeyilish natijasida yaroqsiz holatga kelgan detallarning ish qobilyatini tiklashda, yangi detalni ishlab chiqarishga nisbatan 5-8 marta kam texnologik operasiyalar talab etiladi. Buning natijasida katta miqdorda moddiy boyliklar tejalib qolinadi.
Mashinalarda nosozliklarni sodir bo‘lishi konstruktiv, texnologik va ishlatish omillari bilan uzviy bog‘langan.
Yuklama, nisbiy harakatlanish tezligi, bosim, materiallar, ularning fizik-mexanik xususiyatlari va strukturasi, ularni yig‘ma birliklar nuqtai nazaridan yaratish, birkmalardagi tirqish yoki taranglik miqdori, sirtlarning makrogeometriyasi, g‘adir-budurligi va qattiqligi, detallardan foylanish davrida ularni sovitish va moylash sharoitlari konstruktiv omillar qatoriga kiradi.
Texnolgik omillar esa xomaki detalni olish uslublaridan, ularning aniqligi, barqarorligi, detallarni yasashda mexanik, termik, mustahkamlovchi va yakuniy ishlov berish turlaridan, uzel, agregat va mashinalarni to‘g‘ri yig‘ish, rostlash, moslash va sinashdan iborat.
Mashina elementlarining belgilangan xususiyatlarini saqlash bilan bog‘liq bo‘lgan ishlatish omillari uni ish qobilyatini saqlashda hal qiluvchi ta’sir ko‘rsatadi. Ishlatish omillari mashinaning vazifasidan kelib chiqqan holda, uning yuklama va tezlik rejimini, hamda uning foydalanish jadalligini belgilash muhim ahamiyatga ega.
Mashina detallarini tiklash bo‘yicha olib borilgan ilmiy tadqiqotlar natijasi shuni ko‘rsatadiki, ta’mirlanadigan detallarning 85% yeyilishi 0,3 mm va undan katta bo‘lgan detallar tashkil qilib, bunday qismlarni ish qobilyatini tiklash uchun ularning ishchi sirtini uncha katta bo‘lmagan qatlam bilan qoplash yetarli. Biroq, bunda ta’mirlangan detallarning resursi ko‘p hollarda yangi detallarga nisbatan pastligicha qolmoqda. Ammo bunday detalllar bilan bir qatorda shunday detallar guruhi mavjudki, zamonoviy usullar bilan tiklangan bunday mashina detallaridan foydalaish resursi yangi detallarnikidan birnecha baravar yuqori bo‘lishi ham mumkin.
Ta’mirlangan detallarning yuqori sifatiga muxandis-texnik xodimlarni chilangarlarni va ishchi uchastkalarini birgalikdagi harakati natijasida erishiladi. Shu narsani nazarga tutish kerakki, mashina va uskunalarni ta’mirlash bilan shug‘ullanuvchi xodimlar nafaqat detallarning vazifasini, tuzilishini, yeyilishini, nosozliklarini va ularni paydo bo‘lish sabablarini mukammal bilishlari bilan bir qatorda, ular mashinalardan foydalanish davrida texnik xizmat ko‘rsatish va ta’mirlash usullarining texnologik asoslarini ham mukammal bilishlari talab etiladi.