Toshkent davlat stomatologiya instituti



Download 341,72 Kb.
bet6/7
Sana12.09.2021
Hajmi341,72 Kb.
#172458
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
Mavzu 1 Og‘iz bo‘shlig‘i – dahlizi va xususiy og‘iz bo‘shlig‘i

Til

Til - lingua (grekcha - glossa) - ko`ndalang targ`il mushaklardan tashkil topgan a’zo. Tilning o`rta qismida - tanasi - corpus linguae, oldingi sohada - tilning uchi - apex, hamda orqa sohada ildiz qismi - radix linguae tashkil etadi. Til tanasi va ildiz chegarasida chuqurcha bo`lib, ko`r teshik - foramen cecum linguae deyiladi. Bu chuqurchadan yon tarafga egat - sulcus terminalis yo`naladi.





Til

1 - aditus laringis, 2 - epiglottis, 3 - recessus piriformis, 4 - radix linguae, 5 - plica triangularis, 6 - foramen caecum linguae, 7 - dorsum linguae, 8 - corpus linguae, 9 - sulcus medianus linguae, 10 - margo linguae, 11 - papillae linguales, 12 - apex linguae, 13 - papillae fungiformes, 14 - papilla foliata, 15 - papillae vallatae, 16 - sulcus terminalis, 17 - arcus palatoglossus, 18 - folliculi linguales, 19 - tonsilla palatina, 20 - tonsilla lingualis, 21 - plica glossoepiglottica lateralis,

22 - valecula epiglottica,

23 - plica glossoepiglottic mediana.

Tilning ustki yuzasi dorsum linguae, uning uchidagi egatgacha bo`lgan qismi pars anterior va egat orqasidagi qismiga pars posterior larga bo`linadi. Tilning ostki yuzasi facies inferior linguae sohasida burmalar bo`lib plica fimbriata deyiladi. Tilning yon chetlari margo linguae deb ataladi. Tilning o`rtasidagi egat sulcus medianus linguae deyiladi. Til ildizi sohasida limfo-epitelial to`qimadan hosil bo`lgan til murtagi - tonsilla lingualis joylashadi. Til ildizi sohasida burmalar bo`lib, ular hiqildoq usti tog`ayi bilan birlashadi. O`rta burmaga plica glossoepiglottica mediana va ikki yon tarafdagisini plicae glossoepiglottica laterales deyiladi. Tilning ustki yuzasi shilliq qavat funica mucosa linguae bilan qoplangan. Ostki yuzasida yuganchasi frenilum linguae ko`rinadi.

Tilning ustki va yon yuzalarida ta’am bilishda qatnashadiga so`rg`ichlar joylashadi.

1. Ipsimon va konus shaklidagi so`rg`ichlar - papillae filiforme et conicae - tilning ustki yuzasining oldingi sohasida joylashadi. Bu so`rg`ichlar taktil sezgi vazifasini bajaradi.

2. Zamburug`simon so`rg`ichlar - papillae fungiformes - til uchida va yon tarafida joylashadi - ta’am sezish vazifasini bajaradi.

3. YAproqsimon so`rg`ichlar - papillae foliatae - tilning yon yuzasida joylashadi.

4. Ko`tarma bilan o`ralgan so`rg`ich - papillae vallatae - til ildizi sohasida ko`r teshikning oldida V raqamiga o`hshash joylashadi. Bu so`rg`ichlar miqdori 7-12 bo`lib, uchi orqaga yo`nalgan holda joylashadi.

Tilning o`rtasida o`tgan qo`shuvchi to`qima septum linguae to`siqni hosil etsa, til asosini serbar qo`shuvchi to`qima aponeurosis linguae tashkil etib, ularga til mushaklari birikadi.

Til mushaklari ikki guruh: xususiy hamda skelet suyaklaridan boshlanadigan ko`ndalang - targ`il mushaklardan hosil bo`ladi. Tilning skelet mushaklari uning xususiy mushaklariga davom etadi.

1. M. geniglossus – engak til mushagi, m. verticalis – vertikal xususiy mushagiga davom etadi

Engak-til mushagi m. genioglossus pastki jag` suyagining engak sohasidagi spina mentalis o`simtasidan boshlanib, tilning xususiy mushagi bo`lib hisoblangan vertikal mushak m. verticalis tolalariga davom etadi. Bu mushak odamlarda so`zlashishga o`tilganligi tufayli taraqqiy etgan bo`ladi.

Vazifasi: tilni oldinga harakatlantiradi va tilning qalinligi kamayadi. Bu mushaklar I jabra ravog`idan taraqqiy etadi. Innervatsiyasi: n. hypoglossus (XII)

2. m. styloglossus.- bigizsimon – til mushagi, tilning xususiy m. longitudinalis superior – yuqoriga bo`ylama mushagiga va m. longitudinalis inferior – pastki bo`ylama mushagiga davom etadi.

Bigizsimon - til mushagi m. styloglossus - tilning skelet mushaklari guruhiga kirib, chakka suyagidagi bigizsimon o`simta processus styloideus dan boshlanib tilning xususiy mushaklari bo`lgan yuqorigi va ostki bo`ylama m. longitudinalis superior, m. longitudinalis inferior mushaklarga davom etadi.

Vazifasi: tilni yuqoriga va orqaga tortadi. Bu mushaklar II jabra ravoqlaridan taraqqiy etadi. Innervatsiyasi: n. hypoglossus (XII)

3. m. hyoglossus ­– til osti – til mushagi, tilning xususiy m. transversus linguae – ko`ndalang mushagiga davom etadi.

Til osti - til mushagi m. hyoglossus - tilning skelet mushaklari guruhiga kirib, til osti suyagining tanasidan va katta shoxlaridan boshlanadi. Bu mushak o`z navbatida ikki gurux tolalarga ajraladi: m. chondroglossus – til osti suyagining tog`ayidan boshlansa, m. ceratoglossus til osti suyagining shoxchalaridan boshlanadi. Bu mushak tilning xususiy mushagi bo`lgan - ko`ndalang mushak m. transversus linguae tutamlariga davom etadi. Vazifasi: tilni orqaga va pastka tortadi. Bu mushaklar III jabra ravoqlaridan taraqqiy etadi. Innervatsiyasi: n. hypoglossus (XII)

4. M. palatoglossus -yumshoq tanglaydan boshlanib, tilning yon tarafiga birikadi va tilning ko`ndalang mushagiga davom etadi.

Vazifasi: yumshoq tanglayni tushiradi, tomoq sohasini toraytiradi va m. transversus linguae ga davom etadi.


Download 341,72 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish