Toshkent Davlat Stomatologiya Inistituti Mavzu: Lipidlarning oraliq almashinuvi: Fosfolipidlar va Steroidlar almashinuvi

Yog’ kislotalarni oksidlanishi

• mitoxondriyalarda kechadi, 1904 yilda Knop tomonidan ochilgan va yog` kislotalarining β-okisidlanishi deb ataladi, chunki oksidlanishga yog` molekulasidagi β-uglerod atomi uchraydi va har bir stiklda bir molekula astetil-KoA ajralib chiqadi.
• 1. Yog` kislotalarning faollanishi xujayra stitoplazmasida astil-KoA-sintetaza fermenti yordamida Mg2+ ionlari ishtirokida quyidagi sxema bo’yicha boradi:

2) Falllashgan yog` kislotalar (astil-KoA) mitoxondriya ichiga karnitin yordamida o’tkaziladi

• 2) Falllashgan yog` kislotalar (astil-KoA) mitoxondriya ichiga karnitin yordamida o’tkaziladi
• CH3(CH2)nSO-S-KoA + (CH3)3N+CH2CH(OH)CH2COO- →(CH3)3N+ CH2CH (OCOR)CH2COO- + KoA-SH
• Astil-KoA mitoxondriya membranasi orqali karnitin bilan o’tkaziladi, bundan keyin matriksdagi KoA-SH bilan almashinadi

Hosil bo’lgan astil-KoA 2 ta uglerod atomiga qisqaradi va yana -oksidlanishga uchraydi. Bu jarayon yog` kislotasi to’liq astetil-KoAgacha parchalanguncha boradi:

• Hosil bo’lgan astil-KoA 2 ta uglerod atomiga qisqaradi va yana -oksidlanishga uchraydi. Bu jarayon yog` kislotasi to’liq astetil-KoAgacha parchalanguncha boradi:

Okisdlanish davrida hosil bo’lgan FADH2 va NADH2 nafas zanjiriga uzatiladi, astetil-KoA esa –Krebs stikliga. Bunda hosil bo’lgan ATF miqdorini quyidagi formula bo’yicha hisoblash mumkin:

a) toq uglerodli yog` kislotalarining oksidlanishi. Ularning oksidlanishida oxirgi bosqichda 1 molekula astetil-KoA va 1 molekula propionil-KoA hosil bo’ladi, u keyin sukstinil-KoAga aylanadi:

b) qo’sh bog`li yog` kislotalarning oksidlanishi davrida qo’sh bog` enolizastiya bosqichiga to’g`ri kelsa, oksidlanish to’yingan yog` kislotalarning oksidlanishi bilan bir xil kechadi. Agarda qo’sh bog` TRANS- holatida va o’z joyida bo’lmasa, unda ferment  3,4-stis- 2,3-trans-enoil-KoA-izomeraza ta’sir etadi, u qo’sh bog` joylanishini siljitadi va uning konfigurastiyasini o’zgartiradi.

• b) qo’sh bog`li yog` kislotalarning oksidlanishi davrida qo’sh bog` enolizastiya bosqichiga to’g`ri kelsa, oksidlanish to’yingan yog` kislotalarning oksidlanishi bilan bir xil kechadi. Agarda qo’sh bog` TRANS- holatida va o’z joyida bo’lmasa, unda ferment  3,4-stis- 2,3-trans-enoil-KoA-izomeraza ta’sir etadi, u qo’sh bog` joylanishini siljitadi va uning konfigurastiyasini o’zgartiradi.
• To’yinmagan yog` kislotalarning oksidlanish tezligi to’yinganlardan tezroq: STEARIN (C18,barcha bog`lar to’yingan) –nisbiy tezlik – 1 OLEIN (S18, 1) – 11 LINOL (S18, 2) – 114 LINOLEN (S18, 3) – 170 ARAXIDON (S20, 4) – 200

E’tiboringiz uchun raxmat.