Toshkent Davlat Stomatologiya Inistituti Mavzu: Lipidlarning oraliq almashinuvi: Fosfolipidlar va Steroidlar almashinuvi

Eg to`qimasi va muskullarda, glisterolkinaza fermentining juda past faolligi tufayli glisterol-3-fosfatni hosil bo`lishi asosan glikoliz glikogenoliz reakstiyalari bilan bogliq. Shu aniqki glyukozaning glikolitik parchalanishi jaraenida dioksiastetonfosfat hosil bo`lib, so`ngra stitoplazmada NADga bogliq glisterolfosfatdegidrogenaza ishtirokida dioksiastetonfosfatdan glisterol-3-fosfat hosil bo`ladi.

• Eg to`qimasi va muskullarda, glisterolkinaza fermentining juda past faolligi tufayli glisterol-3-fosfatni hosil bo`lishi asosan glikoliz glikogenoliz reakstiyalari bilan bogliq. Shu aniqki glyukozaning glikolitik parchalanishi jaraenida dioksiastetonfosfat hosil bo`lib, so`ngra stitoplazmada NADga bogliq glisterolfosfatdegidrogenaza ishtirokida dioksiastetonfosfatdan glisterol-3-fosfat hosil bo`ladi.

Demak, uchastilglisteridlar sintezi uchun albatta glyukoza talab qilinadi, chunki glikolizda dioksiastetonfosfat hosil bo`ladi. Insulin eg hujayralar membranasini glyukoza uchun (metabolitlar uchun) o`tkazuvchanligini oshirib, uchastilglisteridlar sintezini kuchaytiradi.

• Demak, uchastilglisteridlar sintezi uchun albatta glyukoza talab qilinadi, chunki glikolizda dioksiastetonfosfat hosil bo`ladi. Insulin eg hujayralar membranasini glyukoza uchun (metabolitlar uchun) o`tkazuvchanligini oshirib, uchastilglisteridlar sintezini kuchaytiradi.
• Keyingi bosqichda glisterol-3-fosfat ikki molekula faol eg kislotasi (astil-KoA) bilan birikib fosfatid kislota hosil bo`ladi. Undan fosfatidatfosfataza ta’sirida fosfat kislota qoldigi ajralishi natijasida hosil bo`lgan diglisteridga yana bir molekula astil-KoA birikishi natijasida triglisterid hosil bo`ladi.

Xujayradagi eglarning parchalanishi.

• Xujayra ichidagi eglarning va shu jumladan adipostitlardagi eglarning parchalanishi gormonal boshqaruviga ega. Adrenalin (hayajonlanish gormoni), glyukagon va shunga o`xshash gormonlar hujayra yuzasidagi resteptor bilan boglanadi. Natijada gormon-resteptor kompleksi hosil bo`ladi. Resteptor gormon bilan birikib uni molekulasida konformastion o`zgarishga sezuvchan bo`lib, faol shaklga o`tadi. Faollangan adenilatstiklaza hujayra ichida ATF molekulasidan stiklik AMF (stAMF) hosil qiladi. stAMF hujayra ichida erkin xarakatlanuvchi bo`lganligi tufayli proteinkinaza fermentini faollaydi. Bu ferment o`z navbatida hujayra ichidagi triglisteridlipaza fermentini fosforillaydi va faol shaklga o`tkazadi. £ujayra ichidagi eglar glisterin va eg kislotalargacha parchalanadi.