Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti I. M. Haydarov, M. M. Askarov

Mahalla 
institutini 
yanada 
takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida
» gi Farmoni hamda 2018- yil 15 
fevralda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining «Mahalla institutining 
yanada samarali faoliyat yuritishini ta’minlash chora-tadbirlari to‘risida» gi qarori 
qabul qilinishi muhim qadam bo‘ldi. 
4. Sud-huquq tizimidagi islohotlar 
Uchinchi hokimiyat tarmog‘i sifatida qonun chiqaruvchi va ijro etuvchi 
hokimiyatlardan, siyosiy partiyalardan boshqa jamoat birlashmalaridan mustaqil 
holda ish yurituvchi organ bu
 sud hokimiyati
hisoblanadi.Sud tuzimi 5 yil muddatga 
saylanadi. Sud faoliyati qonun ustuvorligini, ijtimoiy adolatni, fuqarolar tinchligi va 
totuvligini ta’minlashga qaratilgandir. O‘zbekiston Respublikasida odil sudlov faqat 
sud tomonidan amalga oshiriladi. Ushbu tizimni mustahkamlash maqsadida 
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi va 1993 - yil 2-sentabrda qabul qilingan 
“
Sudlar to‘g‘risida
”gi qonun asosida sud islohotlari o‘tkazildi. 
Shunday islohotlardan biri sifatida sud-huquq tizimini yangi asosda barpo 
etishning dastlabki yillaridan inson huquqlarini himoya qilishning kafolati sifatida 
advokatura instituti va advokatlik faoliyatini rivojlantirishga alohida e’tibor berildi. 
Shunday qilib, mustaqillikka erishish arafasida va mustaqillikning dastlabki 
kunlaridan boshlab O‘zbekistonda davlat va jamiyat hayotini demokratik jihatdan 
yanada yangilashga va sud-huquq tizimini isloh qilishga kirishildi. Sudlarni tashkil 
etish, faoliyat ko‘rsatish tartibi qonun bilan belgilab qo‘yilgan. O‘zbekistonda 
Konstitutsiyaviy sud, Oliy sud, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Oliy sudi, Toshkent 
shahar, tuman, shahar sudlariga bo‘linadi.
Aslini olganda amaldagi qonunlarga muvofiq mamlakatning amaldagi Prezidenti 
o‘z vazifalarini bajara olmaydigan holatlarda uning vazifa va vakolatlari vaqtincha 
O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi senati raisining zimmasiga yuklatiladi, bunda 
uch oy ichida, “O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi to‘g‘risida”gi Qonunga 
to‘liq muvofiq holda mamlakat Prezidenti saylovi o‘tkaziladi
9
.” 
2007 - yilda O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasidan mamlakat prezidenti 
bir vaqtning o‘zida ijro etuvchi hokimiyat boshlig‘i ekanini belgilaydigan normaning 
9
Ўзбекистон Республикасининг Конститутцияси. Т.. 2018. 

---

102 
chiqarilishi ushbu davrdagi muhim siyosiy-huquqiy voqealardan biri bo‘ldi. Bugungi 
kunda Konstitutsiyamizning 89-moddasida “O‘zbekiston Respublikasining Prezidenti 
davlat boshlig‘idir va davlat hokimiyati organlarining kelishilgan holda faoliyat 
yuritishini hamda hamkorligini ta’minlaydi” degan qoida belgilab qo‘yilgan
10
. 
Demokratik davlat qurilishida sud hokimiyatini shakllantirish muhim 
ahamiyatga ega. Sud hokimiyati demokratik davlatda mustaqil hokimiyat 
hisoblanadi. O‘zbekiston Respublikasida sud hokimiyati qonun chiqaruvchi va ijro 
etuvchi hokimiyatlardan, siyosiy partiyalardan, boshqa jamoat birlashmalaridan 
mustaqil holda ish yuritadi. (O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 106- 
moddasi.)
O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi va 1993 - yil 2-sentabrda qabul 
qilingan “Sudlar to‘g‘risida” gi Qonun asosida sud islohotlari o‘tkazildi. O‘zbekiston 
tarixida 
birinchi 
marta 
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy sudi, 
Qoraqalpog‘iston 
Respublikasi 
Konstitutsiyaviy 
nazorat 
qo‘mitasi 
tuzildi. 
Konstitutsiyaviy sud siyosat va huquq sohasidagi mutaxassislardan tuziladi.