Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti I. M. Haydarov, M. M. Askarov

“Mahalla 
institutini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Farmoni
bu 
yo‘lda muhim qadam bo‘ldi.
Uning oldingi qabul qilingan Qonun va me’yoriy hujjatlardan farqi 
quyidagilardir: 
–
birinchidan
, Farmonga muvofiq fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari 
faoliyatini muvofiqlashtirish bo‘yicha Respublika Kengashida tashkiliy ishlar va 
uslubiy masalalar bo‘yicha rais o‘rinbosari tashkil etilishi belgilandi; 
–
ikkinchidan
, Respublika Kengashi va hududiy kengashlar huzurida yoshlar 
ishlari, diniy-ma’rifiy masalalar bo‘yicha rais o‘rinbosari lavozimi; 
–
uchinchidan
, Respublika Kengashi va fuqarolar yig‘inlari kengashlari huzurida 
keksalar va faxriylar ishlari bo‘yicha rais o‘rinbosarlari lavozimlari joriy etiladigan 
bo‘ldi.
Eng 
ahamiyatlisi, 
2017-2021-yillarda 
O‘zbekiston 
Respublikasini 
rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha 
Harakatlar strategiyasi
da 
mahalla institutining jamiyat boshqaruvidagi o‘rni va faoliyati samaradorligini, 
joylardagi o‘zini o‘zi boshqarish organlarining rolini oshirishga katta ahamiyat 
berilganligi bejiz emas.
Mamlakatimiz mustaqilligi qo‘lga kiritilgandan so‘ng fuqarolarning o‘zini o‘zi 
boshqarish organlari republikamizning barcha shahar va qishloqlarida yana o‘zining 
azaliy nomi, 
“mahalla”
atamasi bilan yuritiladigan bo‘ldi. Ko‘p asrlik tajribaga ega 
bo‘lgan mahalla o‘zining butun tarixi mobaynida o‘z o‘rnini saqlab qoldi. U o‘zini-o‘zi 
rivojlantirish borasida boy tajribaga egaligi va demokratik boshqarishning eng maqbul 
shakli ekanligi bois, mustabid tuzum yillarida ham o‘z ahamiyatini yo‘qotmadi. “O‘z-
o‘zini boshqarishning xalqimiz an’analari va qadriyatlariga xos bo‘lgan usuli - mahallalar 
tizimi so‘nggi yillarda juda katta nufuzga ega bo‘lib bormoqda. Ular amalda o‘z 

---

99 
vakolatlaridagi barcha ishlar uchun mas’uldirlar. Zero, mahallaning qo‘lidan 
kelmaydigan ishning o‘zi yo‘q”.
Xalqimiz hayotida amalga oshirilayotgan jadal o‘zgarishlar natijasida barcha 
shahar, qishloq, va ovullarda yangidan o‘zini o‘zi boshqarish organlari, ya’ni 
mahallalar tashkil etilib, ularning soni ortib, nufuzi yanada oshmoqda. Xususan, 2009 
- yilgacha O‘zbekistonda 9 mingdan ortiq mahalliy o‘zini o‘zi boshqarish organlari 
majud bo‘lgan bo‘lsa, ularning soni 2018- yilgacha 10 mingga yaqinni tashkil 
etmoqda. Ularning har birida o‘rtacha uch mingdan o‘n ming nafargacha aholi 
istiqomat qiladi. 
2001- yilda respublikada 67 -90 ta mahallalardagi “