Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti I. M. Haydarov, M. M. Askarov

 
3.
 
O‘zbekistonda siyosiy islohotlarning boshlanishi. Ko‘ppartiyaviylik 
tizimining shakllanishi, jamoat tashkilotlari va ularning faoliyati. 
 
Shuni yaxshi tushunish kerakki, jamiyatimiz tuzilmalarida muvozanatni 
saqlaydigan kuchli ommaviy, jamoat birlashmalari bo‘lmas ekan, davlat 
hokimiyatining barcha bo‘g‘inlarida o‘zboshimchalik, valuntarizm, avtoritar tafakkur 
va boshqaruv apparatining korrupsiyasi singari illatlar paydo bo‘lmasligiga jiddiy 
kafolat ham bo‘lmaydi. (Islom Karimov. Asarlar. 5- jild, 121- bet.) 
Barchaga ma’lumki, siyosiy partiyalar, ijtimoiy harakatlar, nodavlat va notijorat 
tashkilotlari, ommaviy axborot vositalari jamiyatda fikrlar erkinligi va muxolifatni 
shakllantiradi, aholining siyosiy faolligi va siyosiy madaniyatining o‘sib borishiga 
xizmat qiladi. Afsuski, sovetlar hukmronligi davrida XX asr boshlaridayoq 
Vatanimizda shakllana boshlagan siyosiy tashkilotlar va ularning rahbarlari yo‘q qilib 
tashlandi, kommunistik partiyadan boshqa siyosiy partiyalar tuzish taqiqlandi. 
Mustaqillik sharofati bilan O‘zbekistonda siyosiy partiyalarning shakllanishi uchun 
zarur shart-sharoitlar yaratildi. O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi va 
“Jamoat tashkilotlari to‘g‘risida”
gi Qonunda jamoat birlashmalarining huquqiy 
maqomlari belgilab berildi. Konstitutsiyaning 56- moddasiga muvofiq, O‘zbekiston 
Respublikasida qonunda belgilangan tartibda ro‘yxatdan o‘tkazilgan kasaba 

---

81 
uyushmalari, siyosiy partiyalar, olimlarning jamiyatlari, xotin-qizlar, faxriylar va 
yoshlar tashkilotlari, ijodiy uyushmalar, ommaviy harakatlar va fuqarolarning boshqa 
uyushmalari jamoat birlashmasi sifatida e’tirof etilgan. O‘zbekiston fuqarolari siyosiy 
partiyalarga va boshqa jamoat birlashmalariga uyushish, ommaviy harakatlarda 
ishtirok etish huquqiga egadirlar. Siyosiy partiyalar turli tabaqa va guruhlarning 
siyosiy irodasini ifodalaydilar va o‘zlarining demokratik yo‘l bilan saylab qo‘yilgan 
vakillari orqali davlat hokimiyatini tuzishda ishtirok etadilar. O‘zbekiston 
Respublikasining 
“Siyosiy partiyalar to‘g‘risida”
gi (1996- yil 25 - dekabr) Qonunida 
siyosiy partiyalar faoliyatining huquqiy asoslari yanada rivojlantirildi va 
mustahkamlandi.