Toshkent davlat sharqshunoslik instituti uzoq sharq va janubiy osiyo tillari fakulteti janubiy osiyo tillari kafedrasi

2.3.Frazemalarning shakliga ko’ra turlari 

Frazemalarning shakl munosabati asosida frazeologik omonimiya va frazeologik 

paronimiya yuzaga keladi: 

Frazeologik paronimiya – Iboralar orasida, shakl teng kelishidan tashqari, shakily 

yaqinlik hodisasi ham bor. Shu asosda frazeologik paronimlar va frazeologik 

paraformalar haqida gapirish mumkin.  

Bunday leksik komponentlar bir-biriga o’xshash bo’ladi. 

Masalan:  

1.  

idl %olna

-

DIL  KHOLNA

-

” 

ko’nglini ochmoq”,

“

ko’nglidagini aytmoq”.                                

   2.   

idl %ulna

-

DIL  KHULNA

 – “mehr  ortmoq”, “ko’ngli ochiq bo’lmoq

.

” kabi.                    

    Bu ikki frazemaning tarkibidagi 

%olna

  “

KHOLNA

” va 

%ulna

 “

KHULNA

” so’zlari 

talaffuzida (ma’nosida emas, albatta) o’xshashlik bor, bunday frazemalar 

tilshunoslikda parafrazemalar deb nomlanadi . 

Ba’zi iboralar o’zaro leksik tarkibdagi bir so’zning komponenti bilangina farq 

qiladi, shu farqli so’z-komponentlar ham bir-biriga o’xshash bo’ladi.Ana shunday 

shakily yaqinlikka ega ikki iboraga frazeologik paronimlar deyiladi. 

Ikki ibora leksik tarkibi jihatdan aynan bo’lib, grammatik tarkibi jihatdan farqlanib 

turishi mumkin.Bunday iboralarga frazeologik paraformalar deyiladi. 

Masalan:                     

idl lena

-

DIL LENA

- “qalbini egallab olmoq”

 

idl dwna

-

DIL DENA

- 

1.”

yuragidan urib qolmoq”, 2.” qattiq sevmoq” 

 

---

Yuqoridagi frazemalar mazmun mohiyatiga ko`ra antonym bo`lsa ham shaki 

munosabatiga ko`ra paronimlar qatoriga kiritiladi.