Toshkent davlat sharqshunoslik instituti iqtisodiyot nazariyasi

3-ilova. 
YAlpi talab va yalpi taklif mavzusi bo`yicha konspekt 
1. YAlpi talab tushunchasi va uning hajmiga ta‘sir qiluvchi omillar. 
2. YAlpi taklif tushunchasi. YAlpi taklif tarkibi va unga ta‘sir qiluvchi omillar. 
3. YAlpi talab va yalpi taklif o`rtasidagi nisbat va uning o`zgarishi. 
1. YAlpi talab tushunchasi va uning hajmiga ta‟sir qiluvchi omillar. 
YAlpi talab (aggregate demand, AD) - bu barcha iste‘molchilar, ya‘ni aholi, 
korxonalar va davlat tomonidan narxlarning muayyan darajasida sotib olinishi mumkin 
bo`lgan turli tovarlar va xizmatlarga bo`lgan talabning umumiy hajmi yoki milliy 
iqtisodiyotdagi real pul daromadlari hajmidir. 
YAlpi  talab  barcha  iste‘molchilarning  turli  xil  tovarlarga  va  xizmatlarga  bo`lgan 
talablaridan  tashkil  topadi.  Biz  bilamizki,  tovar  va  xizmatlar  ikki xil  bo`ladi:  aholi  iste‘mol 
qiladigan  iste‘mol  tovarlari  va  tadbirkorlar  ishlab  chiqarish  jarayonida  iste‘mol  qiladigan 
ishlab chiqarish omillari – kapital va ishchi kuchi. (Biz ishlab chiqarish omillari tarkibida yer 
ham  borligini  bilamiz.  Lekin  bizning  mamlakatimizda  yer  oldi-sotdi  ob‘ekti  bo`lmagani 
uchun  uni  bu  yerda  yalpi  talab  tarkibida  hisobga  olmaymiz  va  keyingi  o`rinlarda  omillarga 
talab  haqida  gap  ketganda  faqat  kapital  va  ishchi  kuchi  haqida  gap  boradi).  Talabning 
umumiy  miqdori,  ya‘ni  shu  aytilgan  tovarlarni  sotib  olishga  mo`ljallangan  pul  miqdori 
ularning turlariga, miqdoriga, sifatiga hamda narxiga bog`liq bo`ladi. Uni quyidagi chizmada 
osonroq tushunish mumkin bo`ladi (1-chizma).