Toshkent davlat pedagogika universiteti tabiiy fanlar fakulteti

Foydalanilgan adabiyotlar: 
1.
Tolipova J.O., G’ofurov A.T Biologiya ta’lim texnologiyalari T:. 
“O’qituvchi” 2002-y. 
2.
G’ofurov A.T., Tolipova J.O. Ta’lim jarayonidagi noananaviy shakillar, 
(Metodik tavsiyanoma) 
3.
Milliy istiqlol g’oyasi asosiy tushunchalar va tamoyillar. T.: 2000-y. 
ҚУЁШ ЭНЕРГИЯСИДАН ФОЙДАЛАНИШДА ЭКОЛОГИЯНИНГ 
ЎРНИ 
Рашидов Ю.К., Қаршиев Ш.Ш. (ТАҚИ) 
Ўзбекистон Республикасининг энергетик балансига муқобил энергия 
турларини жалб этиш ва биринчи навбатда қуёш энергиясидан фойдаланиш 
катта илмий ва амалий қизиқишга эгадир. Атроф-муҳитни муҳофаза қилиш, 
экология ва энергетика хавфсизлигини таъминлаш, ижтимоий вазифаларни 
ҳал этиш, аҳоли турмуш сифатини юксалтириш, келгуси авлодлар учун қайта 
тикланмайдиган углеводород энергия ресурслари захирасини сақлаш қайта 
тикланадиган энергия манбаларини ривожлантиришга хизмат қиладиган 
асосий омиллардир. Марказий Осиё ҳудудида жойлашган республикаларда 
деярли бутун йил давомида келиб тушадиган экологик тоза қуёш энергиясидан 
фойдаланиш, айниқса иссиқлик таъминоти тизимлари учун муҳимдир. Қуёш 
энергиясидан фойдаланиш бўйича изланишларга Ўзбекистонда жуда катта 
эътибор берилмоқда. Сабаби ҳозирги кунда юртимизда ва бутун жаҳон 
миқёсида долзарб муаммо бўлиб турган электр ва иссиқлик энергиясига 
кундан кунга эҳтиёж ошиб бормоқда [1]. Бунга сабаб анъанавий энергия 
қазилма бойликларини (нефт, кўмир, газ) камайиб бориши, уларни таннархини 
қимматлашиши, экологияни бузилиши ва шунга ўхшаш турли омилларни 
келтиришимиз мумкин. 

---

145 
Экология муаммолари табиий тежамкор ресурсларидан бири 
ҳисобланган 
қайта 
тикланадиган 
муқобил 
энергия 
манбаларидан 
фойдаланишнинг аҳамияти салмоқли бўлиб, бугунги куннинг долзарб, 
ечимини кутаётган вазифаси ҳисобланади Истеъмолчиларга иссиқлик 
энергияси етказиб бериш сифатини ошириш ва узлуксизлигини таъминлаш 
чора-тадбирларини изчил амалга ошириш, замонавий тежамкор ва энергияни 
иқтисод қиладиган технологияларни жорий этиш асосида иссиқлик таъминоти 
тизимининг асосий фондларини янгилаш ва модернизациялаш, ёқилғи-
энергетика ресурсларидан самарали ва оқилона фойдаланиш мақсадида 
республикада иссиқлик таъминоти тизимини янада ривожлантиришнинг 
устувор вазифалари белгиланган. Қуёш энергиясидан фойдаланиш сахасидаги 
энг фойдали йўналишлардан бири бу биноларни қуёш билан иситиш ва иссиқ 
сув таъминоти тизимларидир [2]. Бироқ бу тизимлар республикада кенг 
кўламда татбиқ қилинмаяпти. Қуёш энергиясидан биноларни иситиш 
мақсадида фойдаланиш масштабини кенгаймаслигига сабаб, асосан амалда 
фойдаланилаётган манбалар тизимига солиштирганда геотизим қурилиши 
учун кетадиган капитал сарфларнинг юқорилигидир.