Toshkent davlat pedagogika universiteti tabiiy fanlar fakulteti

Foydalanilgan adabiyotlar: 
1.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining „Yoshlarni ma’naviy-axloqiy va 
jismoniy barkamol etib tarbiyalash, ularga ta’lim-tarbiya berish tizimini sifat 
jihatidan yangi bosqichga ko‘tarish chora-tadbirlari to‘g‘risida“ gi PQ - 3907 sonli 
Qarori. 2018- yil 14- avgust. 
2.
Allayorov R.X., Matnazarov A.R., Xidirov M.SH., Raxmonqulov A.N. 
Geografiya ta’limida toponimika va terminshunoslik // O‘zbekiston tabiiy resurslari 
va ulardan xalq farovonligi maqsadlarida foydalanish. Respublika ilmiy-amaliy 
konferensiyasi materiallari. – T., O‘zMU, 2018. – B. 335 – 337.
3.
Allayorov R.X., Xidirov M.SH., Abduxalikov Q.A. Dunyo xaritasidagi 
antropotoponimlar. –
 
Т.: INNOVATSIYA ZIYO, 2019. – 100 b. 
4.
Yusuf Xos Hojib. Qutadg‘u bilig: (
„Saodatga eltuvchi bilim“
). – Cho‘lpon 
NMIU, 2009. – 200 b. 
SEZGI ORGANLARI MAVZUSINI O‘QITISHDA PISA 
TOPSHIRIQLARIDAN FOYDALANISH
Azimov I.T., Azimov B.I., Gapporova K., Toshpo‘latova N.I. (TDPU)
 
Prezidentimiz Sh.M.Mirziyoevning 25.01.2020 sanasidagi Oliy majlisga 
murojatnomasida ta’lim tizimiga alohida e’tibor qaratdilar. Prezidentimiz Oliy 
majlisga murojaatnomasidagi o‘z ma’ruzalarida O‘zbekistonni rivojlangan 
mamlakatga aylantirishni maqsad qilib qo‘ygan ekanmiz, bunga faqat jadal 
islohotlar, ilm-ma’rifat va innovatsiya bilan erisha olamiz. 

---

57 
Buning uchun, avvalambor, tashabbuskor islohotchi bo‘lib maydonga 
chiqadigan, strategik fikr yuritadigan, bilimli va malakali yangi avlod kadrlarini 
tarbiyalashimiz zarur. Shuning uchun ham bog‘chadan boshlab oliy o‘quv 
yurtigacha – ta’limning barcha bo‘g‘inlarini isloh qilishni boshladik. 
Nafaqat yoshlar, balki butun jamiyatimiz a’zolarining bilimi, saviyasini 
oshirish uchun avvalo ilm-ma’rifat, yuksak ma’naviyat kerak. Ilm yo‘q joyda 
qoloqlik, jaholat va albatta, to‘g‘ri yo‘ldan adashish bo‘ladi”. Prezidentimizning bu 
fikrlari ilm – fan, ta’lim soxasida faoliyat ko‘rsatayotgan olim va pedagoglarga 
yuksak ma’suliyat qo‘yish bilan bir qatorda ishonchni bildiradi. 
“Joriy yilda matematika, kimyo-biologiya, geologiya kabi yo‘nalishlarda 
fundamental va amaliy tadqiqotlar faollashtirilib, olimlarga barcha shart-sharoitlar 
yaratib berish va 2021 yilgi xalqaro baholash jarayoniga tayyorgarlik ko‘rishga 
aloxida urg‘u berishlari biologiya o‘qitish tizimi bo‘yicha xalqaro baholash 
topshiriqlarini shakllantirish va amaliyotga tatbiq etish zarurligini ko‘rsatadi. 
Shu 
sababli maktab o‘quv dasturlarini ilg‘or xorijiy tajriba asosida takomillashtirish, 
o‘quv yuklamalari va fanlarni qayta ko‘rib chiqish, ularni xalqaro standartlarga 
moslashtirish, darslik va adabiyotlar sifatini oshirish davr talabidir. 
SHuningdek 2021 yilgi xalqaro baholash jarayoniga tayyorgarlik ko‘rishga 
alohida urg‘u berib o‘tganliklari har bir biologiya, matematika, kimyo, fizika 
bo‘yicha o‘qituvchilarning Xalqaro baholash tizimi PIRLS, TIMSS, PISA, TALLIS 
haqidagi bilimlarini takomillashtirishga va TIMSS, PISA bo‘yicha topshiriqlar 
bankini yaratish hamda ta’lim tizimiga tatbiq etish muximligini ko‘rsatib berdi. 
Xalqaro 
baholashning “Tabiiy fanlardan savodxonlik” yo‘nalishi 
o‘quvchilarning fizika, biologiya, kimyo, geografiya fanlaridan egallagan bilim va 
ko‘nikmalarini kompleks holda tekshiradi. O‘quvchilarga taklif etiladigan hayotiy 
vaziyatlar har bir insonning shaxsiy hayotida uchraydigan dolzarb muammolar bilan 
bog‘liq (masalan, parhez davomida iste’mol qilinadigan mahsulotlar), jamoa yoki 
jamiyatning a’zosi sifatida (masalan, shaharga nisbatan elektrostansiyaning 
joylashgan o‘rnini aniqlash) yoki dunyo fuqarosi sifatida (masalan, “parnik 
effekti”ning oqibatlarini anglash). 
Xalqaro baholash dasturlari bo‘yicha tadqiqotlarda ishtirok etishga 
tayyorgarlik ko‘rish uchun o‘tgan yillarda foydalanilgan savollar mazmunini 
o‘rganib chiqib, tahlil qilish va ulardan ta’lim jarayonida foydalanish kerak. Odam 
va uning salomatligi kursini o‘qitish davomida quyidagicha berilgan Xalqaro 
baxolash topshiriqlaridan foydalanish orqali o‘quvchilarimizda biologik 
savodxonlikni va biologiyaga bo‘lgan qarashlarini ijobiy tomonlarga 
o‘zgartirishimiz mumkin.
Quyida berilgan topshiqlardan odam va uning salomatligi kursining qon, qon 
aylanish organlari, nafas olish sistemasi mavzulari va shunigdek sezgi organlaridan 
ko‘rish organi mavzusini o‘qitishda foydalanishimiz mumkin.