Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI
2020/2(23
)
 
- turli oʻquv predmetlarini oʻrganish asosida oʻquvchilarning ijtimoiy-gumanitar turkumdagi 
oʻquv fanlaridan oʻzlashtirgan bilimlari izchilligini taʼminlash; 
- matematik tushunchalar asosida ijtimoiy-gumanitar turkumdagi oʻquv fanlarini 
muvaffaqiyatli oʻzlashtirish yordamida oʻquvchilarning bilim va koʻnikmalarini rivojlantirish 
jarayonini tezlashtirish; 
- oʻquv fanlararo aloqadorlikni taʼminlash asosida oʻquvchilarda milliy-maʼnaviy qadriyatlar, 
ilmiy-falsafiy dunyoqarashni rivojlantirish
1
. 
Boshlangʻich sinf oʻquvchilarida mustaqil fikrlash koʻnikmasini rivojlantirishda oʻquv 
fanlararo aloqadorlik mexanizmidan foydalanish muhim amaliy ahamiyat kasb etadi. Matematikani 
oʻrganish jarayonida hosil qilingan tasavvur va bilimlarni umumlashtirgan holda oʻquvchilarda 
ijtimoiy-gumanitar turkumdagi oʻquv fanlararo aloqadorlik asosida muayyan koʻnikma va malakalar 
shakllantirildi va quyidagi xulosalarga kelindi: 
1. Kuzatishlarimiz shuni koʻrsatdiki, oʻquv fanlararo aloqadorlik hodisasi murakkab va 
serqirra didaktik jarayondir. Fanlararo aloqadorlikning falsafiy asosi, fanlar va ilmiy tushunchalarning 
oʻzaro bogʻlangan holda rivojlanishi taniqli olimlar tomonidan ochib berilgan. Ular oʻquv fanlararo 
aloqadorlik qonuniyatlari metodologik-didaktik tamoyillar ichida yetakchi didaktik hodisa ekanligini 
taʼkidlab oʻtganlar. 2. Fanlararo aloqadorlik – taʼlim jarayoni va uning barcha oʻqitilish shaklida 
didaktik shart-sharoitlarni takomillashtiruvchi didaktik hodisadir. 3. Oʻquv fanlararo aloqadorlikni 
taʼminlashda mazmunan bir-biriga yaqin oʻquv predmetlarining materiallari nihoyatda talabchanlik 
bilan muvofiqlashtirildi; oʻrganilayotgan materialning ilmiy va amaliy darajasini oshirishga harakat 
qilindi; oʻzaro aloqador bilimlar didaktik birlik sifatida yaxlitlashtirildi; oʻquvchilar ongida barqaror 
va tizimlashtirilgan bilimlarni singdirish yoʻllari koʻrsatildi; umumlashtirilgan bilimlarni oʻzlashtirish 
imkoniyatlarini kengaytirishga xizmat qiladigan vositalar belgilab berildi. Oʻquv fanlararo aloqadorlik 
taʼlim jarayonining asosiy tarkibiy qismlariga toʻgʻridan toʻgʻri taʼsir koʻrsatadi, yaʼni oʻquv 
materialining mazmuni, oʻqitish metodlari va texnik vositalar ushbu jarayonga muvofiq holda 
tanlandi.