Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/ 6 - SON 
37 
Intensiv usulda og‗zaki ilgarilash tamoyili orqali ingliz tilini o‗rgatishni yana 
nutq faoliyati turlarini yonma-yon o‗rgatish ham deyiladi. 
Bunda: 
1) 
Nutq faoliyati turlarini o‗rgatish biroz oldin bo‗ladi
2) 
Og‗zaki ilgarilash bo‗ladi ,yaʼni material oldin og‗zaki o‗rgatiladi ,so‗ng 
o‗qish bo‗ladi ,yoziladi,yaʼni tilni og‗zaki o‗rgatish 2-3 soat ilgarilaydi 
3) 
O‗quvchilar ingliz tilini o‗qituvchidan keyin og‗zaki nutqda qaytarish, 
taflid filish orqali o‗rganadilar.Bu kurs orqali ingliz tili o‗rgatilganda 
,ko‗rgazmalardan ,ayniqsa rasmlardan keng foydalanish ko‗zda tutiladi. Buning 
uchun, birinchi navbatda, mashg‗ulotlar jarayonida o‗quvchilarga ingliz tilini 
o‗qitishda qo‗llaniladigan usullar to‗g‗risidagi tushunchalarini hosil qilish va ularni 
anglash, ularning mustaqil fikrlashini taʼminlash maqsadida ―klaster‖ (tarmoqlar) 
metodidan quyidagicha foydalanish mumkin (1-rasm). 
―Klaster‖ metodi o‗quvchining fikrlash qobiliyatini rivojlantiradi hamda 
ingliz tili o‗zlashtirishga bo‗lgan qiziqishini oshiradi. Huddi shu usul vositasida ingliz 
tilini o‗rganishning asosiy mohiyatini o‗quvchi ongiga singdirish mumkin ―Ingliz tili‖ 
mashg‗ulotlarida bahs-munozara, o‗yin, musobaqa tashkil etish, viktorina, krossvord, 
chaynvord yechish muhim ahamiyat kasb etadi. Bu faoliyatning hammasi ―Klaster‖ 
metodida to‗g‗ri ishlashga sharoit yaratadi. ―Klaster‖ metodi psixologik, pedagogik, 
didaktik, metodik strategiyaning muayyan shakli bo‗lib, u taʼlim oluvchilarga 
ixtiyoriy muammo (mavzu)lar xususida erkin, ochiq o‗ylash va fikrlarini bemalol 
bayon etishlari uchun sharoit yaratishga yordam beradi. Mazkur metod turli xil 
g‗oyalar o‗rtasidagi aloqalar to‗g‗risida fikrlash imkoniyatini beruvchi tuzilmani 
aniqlashni talab qiladi.[2] 
―Klaster‖ metodi aniq obyektga yo‗naltirilmagan fikrlash shakli sanaladi. 
Undan foydalanish inson miya faoliyatining ishlash tamoyili bilan bog‗liq ravishda 
amalga oshadi. Ushbu metod muayyan mavzuning taʼlim oluvchilar tomonidan puxta 
o‗zlashtirilgunga qadar fikrlash qobiliyatining bir meʼyorda bo‗lishini taʼminlashga 
xizmat qiladi.―Klaster‖ metodi puxta o‗ylangan strategiya bo‗lib, undan taʼlim 
oluvchilar bilan yakka tartibda yoki sinf asosida tashkil etiladigan mashg‗ulotlar 
jarayonida foydalanish mumkin. Sinf asosida tashkil etilayotgan mashg‗ulotlarda 
ushbu metod sinf o‗quvchilari tomonidan bildirilayotgan g‗oyalarning majmui tarzida 
namoyon bo‗ladi. Bu esa sinfning har bir o‗quvchisi tomonidan ilgari surilayotgan 
g‗oyalarni uyg‗unlashtiradi, ular o‗rtasidagi aloqalarni bog‗lanishi va topa olinishiga 
sharoit yaratadi[4]. 
―Klaster‖ metodidan foydalanishda quyidagi jihatlarga eʼtibor beriladi: 
1. 
Mavzu bo‗yicha nimaiki o‗ylanayotgan bo‗lsa, shu qog‗ozga yoziladi. 
Masalan, ―Geography‖ fikrlar sifatga jiddiy eʼtibor berilmagan holda davom 
ettiriladi. 

---