Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/ 6 - SON 
130 

tadqiqot ishlarida esa biror notanish matematik masala yoki hayotiy 
muammoni yechish ustida kichik ilmiy izlanish olib boriladi.
Amaliy loyiha ishi namunasi. 
Loyiha topshirig‗i:
―Ozbekiston aholisi sonining o‗sishi‖ mavzusida kichik tadqiqot o‗tkazing. 
Bu tadqiqot quyidagicha o‗tkazilishi mumkin. Oldin sinf o‗quvchilarining oilasida 
nechta bola borligi haqida so‗rov o‗tkaziladi. So‗rov natijalariga ko‗ra jadval, so‗ng 
chiziqli diagramma tuziladi.Aytaylik, quyidagi diagramma hosil bo‗lgan bo‗lsin.(1-
rasm) 
Diagramma asosida quyidagi savollarga javob berish orqali loyiha ishi 
bajariladi: a) Sinfda jami nechta oiladan o‗quvchilar tahsil oladi? 
b) Nechta oilada bittadan bola bor? 
d) Oilalarning nechtasida eng ko‗p bola bor? 
e) Nechta oilada oltita bola bor? 
f) Diagrammadan qanday xulosaga (taxminga) kelish mumkin? 
g) Sinfni O‗zbekistonning kichik bir bo‗lagi sifatida olib, bu xulosalarni butun 
O‗zbekiston uchun ham aytish mumkinmi? Nega? 
Shu va shunga o‗xshash savollar qo‗yib tadqiqotni davom ettirish mumkin. 
Albatta, javoblar taxminiy bo‗ladi. Bu jarayonda sonli natijalar emas, balki izlanish 
jarayonining o‗zi muhim. Loyiha ishi mavzulari quyidagicha ham bo‗lishi mumkin: 
―Dunyoning eng baland binolari‖ mavzusida internetdan olingan ma‘lumotlar asosida 
tadqiqot o‗tkazing va taqdimot tayyorlang. 
Mashhur matematik Jon fon Neyman shunday degan: ―Matematikada siz 
narsalarni tushunmaysiz; sen shunchaki ularga o‗rganib qolasan.‖ Biroq, men uning 
fikriga qo‗shilmayman. Agar biz matematik narsalarni, masalan, loyihalarni ishlab 
chiqsak, albatta matematikaning qanday ishlashi haqida tushunchaga ega bo‗lishimiz 
kerak deb o‗ylayman. Ushbu loyihalar o‗quvchilar uchun qiziq bo‗ladi, chunki 
aksariyat o‗quvchilar matematika mavzusini ko‗rganlarida uni to‗liq anglay 
olmaydilar. Loyihalar - bu amaliy dastur bo‗lib, maktablar dasturiga kiritilishi kerak. 
Matematik loyihalar juda muhim matematik ko‗nikmalarni rivojlantirishga 
yordam beradi:
 

Sinflarda o‗rgatilgan tushunchalarni ushbu tushunchalarning amaliy 
qo‗llanilishi bilan muvofiqlashtirish; 

---