Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/ 6 - SON 
101 
faoliyat yuritishi, tadqiqot ishi qilishi, ijodiy va tanqidiy tafakkurini rivojlantirishga 
sharoit yaratish muhim vazifalardan ekanligini taqozo qilmoqda. 
Mamlakatimiz oliy ta‘lim muassalarida ta‘lim – tarbiya jarayoniga 
yangiliklarni joriy etishda har bir pedagog asosiy rol o‗ynaydi. Ta‘lim mazmuni 
qanchalik yangilanmasin, yangi dastur, standartlar yaratilmasin, ularning ta‘lim 
jarayoniga qay darajada tadbiq etilishi, eng avvalo, o‗qituvchga bog‗liq bo‗lib 
qolaveradi. Shu bois biologiya o‗qituvchisi o‗qitish jarayoniga kundalik axborotlarni 
uzluksiz ravishda o‗rganib, o‗z ish faoliyatiga to‗liq tadbiq qilib borishi natijasidagina 
ta‘lim – tarbiya jarayonining zamon talablari darajasida bo‗lishiga erishadi. 
Bugungi zamonaviy ta‘lim tizimida multimediali texnologiyalar muhim 
sanaladi va uning muhim xususiyati interfaollik – axborot muhiti ishlashida 
foydalanuvchiga ta‘sir o‗tkaza olishga qodirligi hisoblanadi. Kompyuter va 
multimediali proektorning paydo bo‗lishi esa ma‘ruzachi nutqini tovush, video va 
animatsiya hamkorligida sifatli tashkil etishning barcha zaruriy jihatlarini o‗zida 
mujassam qilgan ko‗rgazmali materiallarni taqdimot sifatida tayyorlash va namoyish 
etishga imkon berdi. 
Multimediali texnologiya – bir vaqtning o‗zida ma‘lumot taqdim etishning bir 
necha usullaridan foydalanishga imkon beradi: matn, grafika, animatsiya, videotasvir, 
ovoz va h.k. 
So‗nggi yillar davomida ko‗plab multimediali dasturiy mahsulotlar yaratildi 
va yaratilmoqda: ensiklopediyalar, o‗rgatuvchi dasturlar, kompyuter taqdimotlari va 
boshqalar shular jumlasidan. 
Multimedia mahsuloti: 
Birinchidan, foydalanuvchiga, albatta, interfaollikni taqdim etadigan, ya‘ni 
inson va kompyuter o‗rtasida buyruq va javoblar almashinuvini ta‘minlab, dialog 
muhitini yaratadigan dasturiy mahsulot; 
Ikkinchidan , turli video va audio effektlar ishlatiladigan muhit. 
Macromedia Direktor – taqdimot va multimedia mahsulotlari yaratishga 
xizmat qiladi. Ushbu dastur MMX – texnologiyalar bilan, shuningdek, tugmalar, 
slaydlar, klip va animatsiyalar bilan ishlashga imkon beradi. 
Multimedia ilovalari quyidagilarga bo‗linadi: 
Taqdimotlar; 
Animatsion roliklar; 
O‗yinlar; 
Videoilovalar; 
Multimediali galereyalar; 
Audioilovalar. 
Ta‘lim resurslarini tanlash – mavjud shart – sharoitdan kelib chiqqan holda 
o‗qituvchi, talaba va mashg‗ulotni tashkil etish uchun ta‘lim vositalarining o‗rinli 

---