Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari 2020/1(22) issn 2181-9580

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI
2020/1(22) 
notijorat tashkiloti bilan hamkorlik qilmoqda
14
. Xususan, O‘zbekiston va butun 
dunyoda amalga oshirilayotgan homiylik faoliyatining xalqaro tashkilotlar tomonidan 
e’tirof etilishi bunga yorqin misol bo‘ladi. Gellap instituti to‘plagan ma’lumotlar 
asosida Xayriya yordam jamg‘armasi (CAF - Charities Aid Foundation) tomonidan 
tuzilgan va jahonning 135 mamlakatini o‘z ichiga olgan Jahon xayriya indeksi 
(“World Giving Index”)ga ko‘ra, O‘zbekiston 2010-yildan 2018-yilgacha bo‘lgan 
vaqt oralig‘ida turli o‘rinlarni egallagan. Unga ko‘ra, O‘zbekiston Jahon mamlakatlari 
orasida 2010-yil 59, 2014-yil 50, 2017-yil 38 o‘rinni egallagan
15
. Tahlillardan 
ko‘rinib turibdiki, jahon mamlakatlari hamda O‘zbekistonda xayriya va homiylik 
masalalari bo‘yicha hamkorlik yo‘lga qo‘yilgan.
Bu borada turli fan sohalari, jumladan sotsiologiya, iqtisodiyot, huquqshunoslik, 
psixologiya singari ilmiy fanlar vakillari tomonidan tadqiqotlar amalga oshirilmoqda. 
Shuningdek, bir qarashda, xayriya faoliyatining OAVda yoritilishini tizimsiz va 
ziddiyatli tarzda tavsiflash mumkin. Boshqa tomondan, xayriya faolitiga bo‘lgan 
munosabatning pastligi, tegishli qonunchilik asosida rasmiylashtirish tartibining 
yo‘lga qo‘yilmaganligi, aholining ushbu jarayonlarga munosabatlarining sustligi va 
qiziqmasligi hamda xayriya faoliyati bilan shug‘ullanuvchilarga nisbatan salbiy 
(badavlat va muvaffaqiyat qozongan insonlarga nisbatan hasadning mavjudligini 
ko‘rsatuvchi) munosabat to‘g‘risida yozadilar. Biroq, O‘zbekistonda amalga 
oshirilayotgan islohotlar natijasida respublikamizning ijtimoiy, madaniy va iqtisodiy 
hayotida tub o‘zgarishlar ro‘y berib, odamlar orasida tobora bir-biriga ko‘mak 
ko‘rsatish g‘oyasi mustahkamlanib bormoqda, xayriya va homiylik faoliyati bilan 
shug‘ullanish istagigida bo‘lgan ko‘ngillilar soni ortib bormoqda. Ammo, metsenatlik 
sohasining yurtimizda yangilik sifatida tatbiq etilishi ushbu sohadagi tadqiqotlarga 
talabni taqozo etadi. Zero, o‘zbek xalqi azaldan ilm-ma’rifatga, madaniyat va 
bunyodkorlikka katta e’tibor qaratib kelgan. Shu ma’noda aytadigan bo‘lsak, ilm-fan, 
madaniyat sohasida o‘z ko‘magini va homiylik tashabbusini ko‘rsatgan metsenatlar 
tarixi, o‘tmishi hamda bugungi kunini tadqiq etish O‘zbekiston ilm-fanida dolzarb 
masalalardan biri hisoblanadi.
Tahlillardan kelib chiqib, bir qator tavsiyalarni ilgari surish mumkin: 
-xayriya va homiylik masalalarida O‘zbekistonnning xalqaro hamkorligi 
hujjatlarini rasmiylashtirish tartibini soddalashtirish;
-O‘zbekistonda xayrli va saxovatli amalllar bilan shug‘ullanuvchi yuridik va 
jismoniy shaxslarga iqtisodiy imkoniyatlarni kengaytirish;
14
www.cafonline.org. Мировой рейтингблаготворительности 2010 - 2018. Регистрационный номер Британской комиссии по 
благотворительности 268369. 
15
www.cafonline.org. Мировой рейтингблаготворительности 2010 - 2018. Регистрационный номер Британской комиссии по 
благотворительности 268369. 

---

123