Тошкент давлат педагогика университети дефектология факультети

 

---

12 

 

1.2.

 

Rivojlanishida nuqsoni bо„lgan bolalarning muammolari: 

tibbiy va ijtimoiy modellar 

Dunyoning  rivojlangan  va  yetakchi  davlatlarida  sо„nggi  30  yil  davomida  olib 

borilgan ilmiy ishlar va tadqiqotlar natijasida, zamonaviy jamiyatda nogironlik hamda 

nogironlar  haqida  asosan  ikki  xil  qarash  mavjud.  Ushbu  qarashlar  “modellar”  deb 

yuritiladi,  ya‟ni  “

nogironlikning  tibbiy  modeli

”  va  “

nogironlikning  ijtimoiy 

modeli

”

4

.  Bu  modellarning  g„oyaviy  о„zagi  bir-biridan  tubdan  farq  qiladi,  shuning 

uchun  mazkur  modellar tarafdorlari  о„rtasida  tushunmovchilik holatlari  yuzaga kelib 

turadi. Hozirgi kunda nogironlik masalalari xalqaro darajada va rivojlangan davlatlar 

miqyosida  tez  sur‟atlar  bilan  “tibbiy  model”dan  “ijtimoiy  model”ga  о„zgarmoqda. 

Bunday  harakatlar  dastlab  70chi  yillarning  о„rtalarida  AQShda  nogironlar 

tashabbuslari  bilan  boshlangan.  “Ijtimoiy  model”  nogironlar  tomonidan  “tibbiy 

model”ga javob tariqasida tuzilgan. Bunda asosiy e‟tibor nogironlarning jamiyatdagi 

tо„laqonli ishtiroki va teng xuquqliligiga qaratilgan. Hozirgi kunda, faol nogironlar va 

ularning  teng  xuquqli  ishtirokini  qо„llab-quvvatlovchilarning  say-harakatlari  bilan 

“ijtimoiy  model”ga  asoslangan  qarash  va  tushunchalar  dunyoning  rivojlanayotgan 

mamlakatlarida ham targ„ib etilmoqda

5

.