2.Муаммоли вазият
“Мех-Маш” корхонасида фойда ва фойдалилик даражаси пасайиб бормоқда. Фойданинг пасайишига олиб келган бу холатни таҳлил қилинганида асосий фондлар ва айланма фондлар катта таъсир кўрсатганлиги аниқланди. Асосий фондлардан фойдаланишнинг муҳим кўрсаткичларидан ҳисобланган фондлар самараси кўрсаткичи пасайиб бормоқда. Корхонадаги фондлар таркиби ҳам ўзгариб бормоқда. Уларнинг актив қисмининг фоизи пасаймоқда.
Масъулияти чекланган жамиятнинг актив асосий ишлаб чиқариш фондлари энг ҳаракатчан ва аҳамиятли ҳисобланади. Фан-техника тараққиёти давомида кўплаб корхоналарда актив ишлаб чиқариш фондларининг салмоғи ортади, уларнинг таркиби ва кўриниши ўзгаради, асосий фондлар гуруҳ ва турларининг маънавий эскириш туфайли алмашиниш суръати тезлашади.
Масъулияти чекланган жамият асосий фондларининг турлар бўйича тузилмасини ривожлантириш, актив қисмини структурадаги ўрнини яхшилаш, фондлар самарасини ошириш бўйича ишларни амалга ошириш талаб этилади. Қуйидаги жадвалларда “Мех-Маш” корхонасидаги асосий фондлардан фойдаланиш билан боғлиқ бўлган кўрсаткичлар тўплами келтирилган:
1.”Мех-Маш” масъулияти чекланган жамиятининг 2020 йилдаги асосий фондлари ҳаракати ва ўзгаришлари, минг сўмда(1- жадвал)
2.”Мех-Маш” масъулияти чекланган жамиятининг 2017-2020 йиллардаги
молиявий натижаларининг таҳлили (2- жадвал)
3 «Мех-Маш» корхонасида асосий воситалар структурасидаги ўзгаришлар (3-жадвал)
1-жадвалда 2020 йилда корхонадаги асосий фондларнинг ҳаракати тўғрисидаги маълумотлар келтирилган. 2020 йили корхонанинг асосий фондларининг бошланғич қиймати37001406 минг сўмни ташкил этди ва йил бошига нисбатан олганда 12527292 минг сўмга ортди. Мос равишда эскириш суммаси ҳам ортиб борди. Йил охирида асосий фондларнинг қолдиқ қиймати 25709423 минг сўмни ташкил қилиб, йил бошига нисбатан 10204122 минг сўмга ортди.
2-жадвалда Мех-Маш масъулияти чекланган жамиятининг 2017-2020 йиллардаги молиявий натижалари таҳлил қилинган. Юқоридаги ўзгаришларнинг натижалари бу жадвалда ўз аксини топади. Мех-Маш масъулияти чекланган жамиятида 2020 йили молиявий натижаларнинг ўзгариши ижобий томонга бўлди. Аммо, барча соҳаларда ҳам бундай бўлмади. Корхонада фойда олишга боғлиқ бўлган баъзи жабхаларда имкониятлардан етарли даражада фойдаланилмади. Натижада корхонанинг соф фойдаси бўйича фойдаланилмаётган имкониятлар мавжуд бўлди. Таҳлилнинг мақсади ана шу фойдаланилмаётган имкониятларни аниқлаш ва уларни ҳаракатга келтириш бўйича тадбирлар тузишдан иборатдир. Корхонада 2017-2020 йиллари давр харажатлари ортиб бориши кузатилди. 2020 йили 2019 йилга нисбатан олгандла давр харажатлари 950167 минг сўмга ортди. Корхонада бу йиллар давомида сотиш харажатлари, маъмурий харажатлар ва бошқа операцион харажатлар ҳам ортиб борди. 2020 йили 2019 йилга нисбатан молиявий фаолиятнинг даромадлари, дивидендлар шаклидаги даромадлар, валюта курси фарқидаги даромадлар камайганлигини кўришимиз мумкин. Бу кўрсаткичлар корхонанинг фойдаланилмаётган имкониятларини кўрсатади. Ушбу даромадларни оширишга эришиш мумкин эди. Ресурслардан фойдаланишда етарлича эътиборнинг йўқлиги натижасида ушбу соҳалар бўйича даромадлар камайиб кетишига йўл қўйилди.
3 жадвалда Мех-Маш МЧЖ да асосий воситалар структурасини ўзгаришини кузатишимиз мумкин. Тахлил битирув ишида тула келтирилган
1-жадвал
Мех-Маш масъулияти чекланган жамиятининг 2020 йилдаги асосий фондлари ҳаракати ва ўзгаришлари, минг сўмда
№
|
Кўрсаткичлар номи
|
2020 йил бошида
|
2020 йил охирида
|
2020 йил давомида ўзгариши
|
1
|
Асосий фондларнинг бошланғич (тикланган) қиймати
|
24 474 114
|
37 001 406
|
12527292
|
2
|
Асосий фондларнинг эскириш суммаси
|
8 968 813
|
11 291 983
|
2323170
|
3
|
Асосий фондларнинг қолдиқ қиймати
|
15 505 301
|
25 709 423
|
10204122
|
Изоҳ: Мех-Маш масъулияти чекланган жамиятининг ҳисоботлари асосида тайёрланди.
1-жадвалда 2020 йилда корхонадаги асосий фондларнинг ҳаракати тўғрисидаги маълумотлар келтирилган. 2020 йили корхонанинг асосий фондларининг бошланғич қиймати37001406 минг сўмни ташкил этди ва йил бошига нисбатан олганда 12527292 минг сўмга ортди. Мос равишда эскириш суммаси ҳам ортиб борди. Йил охирида асосий фондларнинг қолдиқ қиймати 25709423 минг сўмни ташкил қилиб, йил бошига нисбатан 10204122 минг сўмга ортди.
2-жадвал
Мех-Маш масъулияти чекланган жамиятининг 2017-2020 йиллардаги
молиявий натижаларининг таҳлили
№
|
Кўрсаткичлар номи
|
2017 йил
|
2018 йил
|
2019 йил
|
2020 йил
|
2020 йилда 2017 йилга нисбатан (+;-)
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
1
|
Махсулот (товар, иш ва хизмат) ларни сотишдан соф тушум
|
2 00 017
|
36965867
|
50109482
|
82791298
|
32681816
|
2
|
Сотилган махсулот (товар, иш ва хизмат) ларнинг таннархи
|
7820 062
|
29122881
|
38449038
|
63860762
|
25411674
|
3
|
Махсулот (товар, иш ва хизмат) ларни сотишнинг ялпи фойдаси (зарари)
|
4 183955
|
7 842 986
|
11660444
|
18930536
|
7270092
|
4
|
Давр харажатлари, жами
|
964 593
|
1873 159
|
2 710 574
|
3660741
|
950167
|
5
|
Сотиш харажатлари
|
4 888
|
7 459
|
89 073
|
619594
|
530521
|
6
|
Маъмурий харажатлар
|
594 076
|
830 821
|
1 086 005
|
1476656
|
390651
|
7
|
Бошка операцион харажатлар
|
365 629
|
1034 879
|
1 535 496
|
1564491
|
28995
|
8
|
Асосий фаолиятни бошка даромадлари
|
526 926
|
251 534
|
6078408
|
6657282
|
578874
|
9
|
Асосий фаолиятнинг фойдаси (зарари)
|
3 746 288
|
6221 362
|
15028278
|
21927077
|
6898799
|
10
|
Молиявий фаолиятнинг даромадлари, жами
|
8 190
|
55 759
|
3 585 931
|
1052136
|
-2533795
|
11
|
Дивидендлар шаклидаги даромадлар
|
1 402
|
9
|
11
|
7
|
-4
|
12
|
Валюта курси фаркидан даромадлар
|
6 788
|
55 750
|
3 585 635
|
1052129
|
-2533506
|
13
|
Молиявий фаолият бўйича харажатлар
|
1835133
|
2582 170
|
9 969 814
|
6264701
|
-3705113
|
14
|
Фоизлар шаклидаги харажатлар
|
1498 462
|
392 657
|
3 793 430
|
4402261
|
608831
|
15
|
Валюта курси фаркидан зарарлар
|
336 671
|
189 513
|
6 176 384
|
1862440
|
-4313944
|
16
|
Умумхўжалик фаолиятининг фойдаси (зарари)
|
1919 345
|
3694951
|
8 644 395
|
16714512
|
8070117
|
17
|
Даромад (фойда) солигини тўлагунга кадар фойда (зарар)
|
1919 345
|
3 694 951
|
8 644 395
|
16714512
|
8070117
|
18
|
Фойдадан бошка соликлар ва йигимлар
|
849 315
|
1 136 412
|
1 130 555
|
3434808
|
2304253
|
19
|
Ҳисобот даврининг соф фойдаси
|
1070 030
|
2 558 539
|
7 513 840
|
13279704
|
5765864
|
Изоҳ: Жадвал Мех-Маш масъулияти чекланган жамияти ҳисоботлари асосида тайёрланди.
2-жадвалда Мех-Маш масъулияти чекланган жамиятининг 2017-2020 йиллардаги молиявий натижалари таҳлил қилинган. Юқоридаги ўзгаришларнинг натижалари бу жадвалда ўз аксини топади. Мех-Маш масъулияти чекланган жамиятида 2020 йили молиявий натижаларнинг ўзгариши ижобий томонга бўлди. Аммо, барча соҳаларда ҳам бундай бўлмади. Корхонада фойда олишга боғлиқ бўлган баъзи жабхаларда имкониятлардан етарли даражада фойдаланилмади. Натижада корхонанинг соф фойдаси бўйича фойдаланилмаётган имкониятлар мавжуд бўлди. Таҳлилнинг мақсади ана шу фойдаланилмаётган имкониятларни аниқлаш ва уларни ҳаракатга келтириш бўйича тадбирлар тузишдан иборатдир. Корхонада 2017-2020 йиллари давр харажатлари ортиб бориши кузатилди. 2020 йили 2019 йилга нисбатан олгандла давр харажатлари 950167 минг сўмга ортди. Корхонада бу йиллар давомида сотиш харажатлари, маъмурий харажатлар ва бошқа операцион харажатлар ҳам ортиб борди. 2020 йили 2019 йилга нисбатан молиявий фаолиятнинг даромадлари, дивидендлар шаклидаги даромадлар, валюта курси фарқидаги даромадлар камайганлигини кўришимиз мумкин. Бу кўрсаткичлар корхонанинг фойдаланилмаётган имкониятларини кўрсатади. Ушбу даромадларни оширишга эришиш мумкин эди. Ресурслардан фойдаланишда етарлича эътиборнинг йўқлиги натижасида ушбу соҳалар бўйича даромадлар камайиб кетишига йўл қўйилди.
3-жадвал
«Мех-Маш» корхонасида асосий воситалар
структурасидаги ўзгаришлар
-
Т|р
|
Асосий воситалар гуруҳлари
|
2018
|
2019
|
2020
|
1
|
Бинолар
|
38,92
|
38,53
|
39,04
|
2
|
Иншоотлар
|
11,74
|
14,6
|
13,52
|
3
|
Узатиш мосламалари
|
0,87
|
0,56
|
0,55
|
4
|
Машина ва ускуналар
|
45,11
|
41,06
|
43,35
|
5
|
Транспорт воситалари
|
0,45
|
0,75
|
0,83
|
6
|
Асбоб ускуналар
|
0,15
|
0,88
|
0,85
|
7
|
Ишлаб чиқариш инвентарлари
|
0,67
|
1,3
|
0,9
|
8
|
Ҳўжалик инветарлари
|
0,19
|
0,1
|
0,2
|
9
|
Бошқа асосий воситалар
|
1,9
|
2,22
|
0,78
|
|
Жаъми
|
100,0
|
100,
|
100,0
|
Do'stlaringiz bilan baham: |