Тошкент давлат иқтисодиёт университети т. М. Зияев, Ш. Т. Исроилова, Д. Т.ЁҚУб олий таълимнинг

Қисқача хулосалар

Ўзбекистонда амалга оширилаётган иқтисодий ислоҳотлар ишчи кучининг мазмуни ва характерида ҳам туб ўзгаришлар юз беришига олиб келди. Собиқ маъмурий-буйруқбозликни асосланган давлат
¹ Каримов И.А. Ўзбекистон бозор муносабатларига ўтишининг ўзига хос йўли. –Т.: «Ўзбекистон», 1993. 76-бет.
тизимида аслини олганда ягона мулкдор ва иш берувчи мавжуд бўлиб, ходим сиёсий иқтисоднинг классик қонунларига кўра ёлланма ишчи ҳисобланмас эди. Мамлакатимиз мустақилликка эришгандан сўнг, амалга оширилган иқтисодий ислоҳотлар мулк шаклларининг хилма-хиллигини вужудга келтирди, ишчи кучи ёлланадиган бўлди, ишчи кучи ўз навбатида товарга айланди, яъни сотилади.
Маълумки, бозорда сотувчилар ва харидорлар иш олиб боради ва бу бозорда товарни баҳосини ва уни сотиш, иш билан бандлик масалалари белгиланади. Ишчи кучи бозори ҳам ана шу хусусиятларининг барчасига эга бўлганлиги учун бошқа бозорлардан фарқ қилмайди. «Ишчи кучи» деган товарнинг ўзига хос хусусиятлари мавжуд, яъни у ноёб товардир. У ўз эгаси бўлган инсондан ажралмайдиган, ўз қийматидан ортиқча қиймат яратувчи товардир. Шунинг учун ҳам бу фаннинг предмети ва вазифалари ана шу юқоридаги фикрлардан келиб чиқади.

Таянч тушунчалар

Меҳнат, ишчи кучи, товар, иш билан бандлик, ишчи кучи бозори, фаннинг предмети, вазифалари, мақсади ва бошқалар.

Назорат учун саволлар

1. 
   Ишчи кучи ва бандлик назариялари фанининг предмети ва вазифалари нимани ўргатади?
   
2. 
   Ишчи кучи деганда нималар тушинилади?
   
3. 
   Иш билан бандлик деганда нималар тушинилади?
   
4. 
   Ишчи кучидан иборат бўлган товарни бошқа товарлардан фарқи нималардан иборат?
   
5. 
   Ишчи кучини сифати нима? У қандай омилларга боғлиқ.
   
6. 
   Фан-техника тараққиётида ишчи кучининг сифатига қандай талаблар қўйилади?
   
7. 
   Маъмурий-буйруқбозлик тизими даврида ишчи кучи ва иш билан бандлик масалаларига қандай ёндашилган?