Тошкент давлат иқтисодиёт университети мавзу: психология фан сифатида

Инглиз тадқиқотчиси Чарльз Белл ва француз
Франсуа Мажанди
Ёйилувчи ва ҳаракат нервлари ўртасидаги тафовут очиб берилди. Унинг негизида психология фанида «рефлектор ёйи» деган янги тушунча пайдо бўлди. Буларнинг натижасида ихтиёрий (онгли) ва ихтиёрсиз (онгсиз) рефлектор турлари кашф қилинди.
юксак даражада ташкил топган материянинг алоҳида хоссаси бўлиб, у объектив оламни алоҳида бир тарзда акс эттиради.
Психика
Миянинг танага бўлган нисбати:
Кит миясининг танасига нисбати

фил миясининг танасига нисбати

маймун миясининг танасига нисбати

Одам миясининг танасига нисбати

Инсон бош мияси, ҳайвон миясидан фарқли жиҳатлари (оғирлигига нисбатан):
Одам мияси 1400 г
От мияси 650 г
Горилла мияси 400 г
Ҳўкиз мияси 500 г
Кит мияси 2800 г
Фил мияси 4000 г
Одам мияси тузилиши
Одамнинг бош мияси киши психикасининг ўзига хос такрорланмас, мураккаб органи ҳисобланиб, у катта ярим шарлар, мияча, оралиқ мия, ўрта мия ва узунчоқ миядан иборат.
Бош мия орқа мия билан марказий нерв тузилмасини ташкил қилиб, одам организмидаги барча органларнинг ўзаро фаолияти ва бир-бири билан боғланишини ҳамда унинг ташқи муҳит билан бўладиган алоқасини таъминлайди.
Рефлекс
Организмнинг ташқи ва ички таъсирларга марказий нерв тизими орқали берган жавоб реакциясидир.
И.М.Сеченов томонидан инсон ҳаётида рефлекслар юқори баҳоланиб, унга қуйидагича таъриф берилади: “Онгли ва онгсиз ҳаётнинг барча актлари (ҳаракатлар) келиб чиқиши усулига (моҳиятига) кўра рефлекслардир”.
Рефлектор актда И.М.Сеченов учта бўғимни ажратади:
Биринчи бўғимда сезаётган “тўпнинг” таъсирланиши нерв қўзғалишига айланади