Toshkent davlat iqtisodiyot

Tug‘ilish firmaning raqobat salohiyati, qoidaga ko‘ra, katta raqobat afzalliklarga ega yangiliklarni paydo bo‘lishi munosabati bilan shakllana boshlaydi;

Firmaning raqobat afzalligini o‘sishini jadallashuvi;

Firmaning raqobat afzalligini o‘sishini sistemalashuvi;

Firma raqobat afzalligini pishib yetilishi, u raqobat salohiyatini xo‘jalik oborotiga to‘liq jalb qilinishi natijasida keladi;

Firmaning raqobat afzalligini pasayishi, 4 qoidaga ko‘ra, kattaroq raqobat afzalligiga ega raqiblar ta’siri ostida sodir bo‘ladi.

Raqobat afzalligi firma muvaffaqiyatli yangiliklarini, shu jumladan iqtisodiy oqimlarni logistikalashni qanchalik ko‘proq amalga oshirsa, raqobatni buzgandan vaqtinchalik yakka hokimlikni su’niy ravishda yaratsa, munchalik uzoqroq saqlanib qolinadi. Bu qonuniyatni I. Shumleter topgan: “Haqiqatdar ham, amalga oshirilgan raqobat - avtomatik ravishda yoki maxsus tadbirlar natijasida qandaydir yangilik paydo bo‘lgan har qanday yerda, hatto amalga oshirilgan raqobatning qolgan shartlari mavjud bo‘lsa ham, vaqtincha buziladi va hamda vaqt buziladi”.
“Экономика и организация коммерции: основан научно технологического транспорта” o‘quv qo‘llanmasi mualjliflari ham firmaning
raqobat afzalliklarini taxminan xuddi shunday nazardan tadqiqot qiladilar va xulosa chiqaradilar.
“Yirik korxonalarning raqobat afzalligi ishlab chiqarish monopolizalanishi darajasi bilan, shu jumladan uzoq muddatli va qimmat baho ilmiy tadqiqotlar va borgan sari katta qismini bir joyga jamlanishi bilan ta’kidlanadi”. P.Druker yangiliklarning ettita asosiy manbalarini aytib o‘tadi:

1. 
   kutilmagan hodisa - kutilmagan muvaffaqiyat, kutilmagan muvaffaqiyatsizlik, kutilmagan tashqi hodisa;
   
2. 
   rokongruzitlik-haqiqatdan ham bo‘lgan haqiqat va u haqidagi bizning tasavvurimiz o‘rtasidagi mos bo‘lmaslik;
   
3. 
   jarayon ehtiyojiga asoslangan yangilik;
   
4. 
   soha tuzimidagi to‘satdan o‘zgarishlar;
   
5. 
   demografik o‘zgarishlar;
   
6. 
   idrok, kayfiyat va qimmatli ko‘rsatmalardagi o‘zgarishlar;
   
7. 
   yangi bilimlar ham (ham ilmiy va ham ilmiy emas).
   

Raqobat afzalligini innovatsion strategiyasi amal qiluvchi korxonalar va ularning innovatsion turdagi taffakurga ega menejerlar oldilar va ushlab qoladilar. Buni P. Druker tomonidan shakllangan qoidalarning adolatligi yana bir bor ta’minlaydi: “Innovatsionlik-tadbirkorlikning asosiy quroli. Tadbirkorlarning o‘zi harakat sifatida boyliklar kiritish maqsadida mavjud resurslarga yangi xususiyatlar tortib olishga yo‘naltirilgan. Buning ustiga yangiliklarni borishida resurs yaratiladi. Resurs odam tabiyatiga qandaydir foydali narsani topmaguncha va unga iqtisodiy qiymat bermaguncha qaror mavjud bo‘lmaydi.”

3.