Toshkent davlat iqtisodiyot

Ishlab chiqarish mazmunidagi xizmat ko‘rsatish servisi mezoni

«Nomenklatura va miqdor» mezoni raqobatchilarning o‘xshash ko‘rsatkichlariga qiyoslagan holda ishlab chiqarish mazmunidagi ko‘rsatiladigan xizmatlari turi va mumkin bo‘lgan ta’minlash hajmini ifodalaydi. Quyidagi variantlar farqlanadi:

• 
  V_i hajmidagi talab mavjud bo‘lgan korxonalar tomonidan ta’minlanmaydigan, lekin raqobatchilar tomonidan taklif etiladigan i-1,n_y xizmat turlari;
  
• 
  
  i
  V^yn bashoratlangan hajmdagi iste’molchi talabi sifatida mavjud, ammo korxona tomonidan ta’minlanmaydigan va raqobatchilar ham taklif qilmaydigan i-1,n_n xizmat turlari;
  
• 
  
  i
  ishlab chiqarish resurslarining yo‘qligi sababli (i=1,n) taklif qilinayotgan xizmat turlariga rad javoblari N^y ;
  
• 
  
  i
  taklif qilinayotgan xizmatlarga talab yo‘qligi sababli ularning sotilmagan N^y
  

hajmi.

i
«Sifat» mezoni ko‘rilayotgan xizmat turining o‘rtacha bozor sifat darajasi K^p_i ga solishtirgan holda i mahsulot turiga ko‘rsatilayotgan xizmat sifatini tavsiflaydi. Bu K_i(K ^p) mezonning tuzilishini tasvirlash yuqorida keltirilgan sifat darajasining 4 ta guruhi bilan bog‘liq holda tashkil etiladi.
«Vaqt» mezoni ko‘rsatilayotgan xizmatlarning vaqt bo‘yicha tavsifini, ya’ni o‘rtacha bozor vaqti t_y^cp bilan qiyoslagan holda sanoat mazmunidagi t_yⁿⁿ xizmatlarni ko‘rsatish vaqtini ko‘rib chiqadi. Yuqorida keltirilgan o‘xshash t_yⁿⁿ bilan bog‘liq bo‘lgan variantlar quyidagilar:

1. 
   t_yⁿⁿy^cp;
   
2. 
   x*t_y^cpyⁿⁿy^cp;
   
3. 
   t_yⁿⁿ=t_y^cp;
   
4. 
   t_y^cpyⁿⁿ<=x*t_y^cp;
   
5. 
   t_yⁿⁿ>x*t_y^cp;
   

Bu yerda x-xizmat ko‘rsatadigan korxonaga bo‘lgan munosabatning birdan o‘zgarishini aniqlovchi «koridor» kattaligining ma’nosi.
«Narx» mezoni ko‘rsatilayotgan xizmatlarning narx tavsifini, ya’ni o‘rtacha

u
bozor narxiga S ^sr qiyoslagan holda sanoat mazmunidagi taklif etilayotgan

u
xizmatlar narxini S ^pn ko‘rib chiqadi. Quyidagi o‘xshash munosabatlar ko‘riladi:

1. 
   
   u
   
   u
   
   ;
   S ^pnsr
   
2. 
   U*S ^sr<Ö ^ïí<=Ö ^ñð
   

u ó ó ;

3. 
   Ö ^ïí=Ö ^ñð;
   

ó ó

4. 
   Ö ^ñðpn<=u*S
   

sr_;

ó u u

5. 
   
   ó
   
   u
   
   .
   Ö ^ïí>u*S ^sr
   

Bu yerda u-xizmatdan foydalanish nuqtai nazaridan bu xizmatga bo‘lgan munosabatning o‘zgarishini aniqlovchi «karidor» kattaligining ma’nosi.
«Servis xizmati ko‘rsatishning ishonchliligi» vaqt va sifat bo‘yicha ishlab chiqarish mazmunidagi qandaydir xizmatni bajarishni rad etmaslikning ehtimoliy bahosini berish imkoniyatiga ega:

• 
  
  i
  talab qilingan sifatga i turdagi ko‘rsatiladigan xizmatlarning sifati mos emasligi bilan bog‘liq holda rad javoblar ehtimoli P(V^k);
  
• 
  
  i
  iste’molchi talab qilgan vaqtda i turdagi xizmatni bajarish mumkin emasligi tufayli rad javoblar ehtimoli P(V^t).