Toshkent davlat iqtisodiyot

 

53 

 

3.2-jadval 

Xaridor va sotuvchining strategik sherikchiligini boshqarish modellari 

 

Sherik 

Do‘st 

Yuqori salohiyatli investitsiyalar 

Yuqori o‘zaro manfaatdor guruhlar 

Sheriklarni  almashtirish bilan bog‘liq xarajatlar 

Yakka tartibdagi fikrlar 

Umumiy maqsadlar 

Past (joriy) iqtisodiy ahamiyat 

Axborot almashish 

Cheklangan investitsiyalar 

Sheriklarga aylanishi mumkin 

Ehtiyojlar monitoringi, birgalikda rejalashtirish 

Raqib 

Tanish 

Munosabalarning yuqori ahamiyati, lekin 

manfaatlarning past umumiyligi 

Mustaqil uddalash istagi 

Ham mijoz, ham raqobatchi bo‘lishlari mumkin 

Xohish emas, balki majburiylik sababli 

munosabatlarga kirishadilar 

Cheklangan investitsiyalar va kastomizatsiya 

Biznesdan ketish rejasiga egalar 

Boshqa sheriklarni qidiradilar  

Bozor munosabatlari 

Ular ko‘pchilik 

Standart mahsulotlar va ishlab chiqaruvchilar 

Minimal investitsiyalar 

Bevosita emas, distribyutorlar orqali o‘zaro 

ta’sir ko‘rsatadalar 

 

Ta’minotchining  o‘ziga  xos  xususiyatlari  va  mahsulotni  ishlab  chiqishda  faol 

ishtirok  etgan,  xaridor  bilan  birgalikda  innovatsion  mahsulotlar  ishlab  chiqish  va 

modernizatsiya qilish bilan shug‘ullangan. 

Qoidaga  ko‘ra,  umumiy  buyurtmalar  bajarilgan  va  ularni  rasmiylashtirishning 

moslashuvchanligi  pastroq,  chuqurroq  jarayonlari  joriy  qilingan.  Buyurtma  hajmi 

odatda  kichikroq  bo‘lgan,  yetkazib  berish  tezligi  oshirilgan  va  bu  tovar  zaxiralarini 

qo‘llab-quvvatlash  xarajatlarini pasaytirish uchun qilingan. Bu xarid vaziyatlariga xos 

bo‘lgan  xususiyatlar  qatoriga  kam  sonli  ta’minotchilarga  ko‘proq  bog‘liqlik, 

mahsulotda  nuqsonlar  yo‘qligi,  ta’minotchining  mahsulot  ishlab  chiqishda  ishtirok 

etishi,  «aniq  muddatida»  yetkazib  berishning  amalga  oshirilishi,  kommunikatsiya 

tarmoqlaridan  birgalikda  foydalanish  (eng  yangi  axborot  texnologiyalarini  qo‘llagan 

holda),  servis  xizmati  ko‘rsatish  ulushining  o‘sishi  va  xarid  haqida  qaror  qabul  qilish 

jarayonining murakkalashuvi va boshqalar kiradi.