Toshkent davlat iqtisodiyot untversiteti m. S. Qosimova, M. A. Yusupov

aloqalari iqtisodiy jarayoni; 3) bozor munosabatlarining tartibga soluvchisi, FTT va jamoatchilik
ishlab chiqarishining samaradorligini kuchaytirish stimulyatori.
Raqobat 
— bu erkin tadbirkorlikning ajralmas bir bo’lagidir. «Raqobat (konkurensiya)
deganda — bu aynan bir maqsadga erishish uchun bir qancha shaxslami (shaxs va firmalar)
kurash faoliyati» tushuniladi. Amerika standartlari bo’yicha raqobat ikkiga: sof raqobatga va
kurashga bo’linadi. Sof raqobat bor joyda ko’p firmalar bir xil mahsulot ishlab chiqaradilar
va xizmat ko’rsatadilar. Sof raqobat bor joyda davlat tomonidan tartibga solish bo’lmaydi. Agar
tarmoq bo’yicha (Amerika standartlari bo’yicha) 20 dan kam bo’lsa u vaqtda raqobat boshqa
usulda ketib — kurashga aylanib ketadi. Raqobatning 3 kategoriyasi mavjuddir. Funksional
raqobat — har qanday ehtiyojni turii xil usullarda qondirish bor joyda paydo bo’ladi (ya’ni
shaxmatni shashka bilan, nardi bilan yoki karta bilan). Tur raqobati — bir xil maqsadga
mo’ljallangan tovar, lekin farqi katta, ya’ni magnitofonlami turli kuchlanishga ega bo’lganlari.
Predmet raqobati — bir xildagi tovarlar, lekin faqat sifati bo’yicha (har xil radiolar — bir
tundagi). Raqobatning ikki usuli: Narx bo’yicha. Narxsiz (raqobatga nisbatan sifatli va mustaxkam
tovar ishlab chiqarish).
Raqobatchilami tahlil etish 
— bu asosiy raqobatchilami maqsadlari va strategiyalari,
kuchii va kuchsiz tomonlari, o ’zlarini bozorda tutishlari, qaysi raqobatchilardan qochish va
qaysi raqobatchilarga qarshi hujum qilish mumkinligini baholashdan iboratdir.
Raqobatchilik m uhiti diagnostikasi 
— marketing tadqiqotining raqobatchilar xatti-
harakatlarining ichki motivlari haqida to’liq va aniq tasawumi shakllantirish uchun zarur
bo’lgan o ’ziga xos mustaqil bosqichi.