Toshkent davlat iqtisodiyot univyersityeti a. Sh. Bekmurodov, Z. A. Abdullayev, B. M. Badalov

«davlatning xorijdan mablag„ jalb qilishi»–
aktivlarni chet el manbalaridan 
(xorijiy davlatlar, ularning yuridik shaxslaridan va xalqaro tashkilotlardan) jalb 
etish hamda buning natijasida O‗zbekiston Respublikasining qarz oluvchi sifatidagi 
yoki qarz oluvchi rezidentlarning o‗z kreditlari (zayomlari)ni to‗lashiga kafil 
sifatidagi majburiyatlari yuzaga kelishi;
«rezidentning tashqi qarzi»–
uning xorijdan mablag‗ jalb qilishi natijasida 
yuzaga kelgan majburiyatlari yig‗indisi;
«davlat tashqi qarzi»–
davlatning xorijdan mablag‗ jalb qilishi natijasida 
yuzaga kelgan O‗zbekiston Respublikasining majburiyatlari yig‗indisi;
«umumiy tashqi qarz»–
rezidentlarning davlat tomonidan kafolatlanmagan 
tashqi qarzlari hamda davlat tashqi qarzi summasi;
 «qarz oluvchi»–
xorijdan mablag‗ jalb qilgan yoxud xorijdan mablag‗ jalb 
qilish niyatini hujjat bilan tasdiqlagan O‗zbekiston Respublikasi nomidan ish 
ko‗ruvchi O‗zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi yoki rezident;
 «kredit beruvchi»–
xorijdan mablag‗ jalb qilish to‗g‗risidagi shartnoma 
bo‗yicha aktivlar bergan yoki aktivlar berish niyatida bo‗lgan xorijiy davlat yoki 
norezident (xorijiy davlatlarning yuridik va jismoniy shaxslari). Agar norezidentlar 
bir nechta bo‗lsa, u holda kreditorlar guruhidagi vakolatli boshqaruvchi vazifasini 
bajaruvchi norezident kredit beruvchi hisoblanishi mumkin. 
Nazorat savollari 
1.
To‗lov balansi, uning asosiy bo‗lim va moddalarini tushuntiring? 
2.
Joriy operatsiyalar tarkibini nimalardan iborat? 
3.
XVFning metodologiyasi bo‗yicha to‗lov balansi tuzilishi xususiyatlari 
nimalardan iborat? 
4.
Rezident va norezident farqlarini tushuntiring? 
5.
To‗lov balansi moddalari klassifikatsiyasi metodlari qanday? 
6.
To‗lov balansi defitsitini yopishdagi metodlarni tushuntiring? 
7.
To‗lov balansiga qanday omillar ta‘sir etadi? 
8.
To‗lov balansini tartibga solishning qanday metodlari mavjud? 
9.
Tashqi qarz va uni tarkibini tushuntirib bering? 
10.
Tashqi qarz inqirozlarining kelib chiqish sabablarini izohlang?
11.
Tashqi qarzning tartibga solish qanday usullari mavjud?