290
2010- yil 21- iyulda AQSh da moliyaviy islohatlar to‗g‗risidagi federal qonun
qabul qilingan bo‗lib, moliyaviy sektor islohati va iste‘molchilarni himoya qilish
to‗g‗risidagi mazkur qonun Dodd–Frank
(Dodd-Frank Wall Street Reform and
Consumer Protection Act, P.L. 111-203
) nomini oldi.
Dodd–Frank qonunidagi barcha qoidalari amalda moliyaviy barqarorlikni qo‗llab-
quvvatlash ko‗zda tutilgan bo‗lib, ular tizimli risklarni kamaytirishga,
moliyaviy
sohadagi inqiroz ko‗rinishlarini bartarf etishga hamda yanada samarali va
barchasini qamrab oluvchi moliyaviy tartibga
solish tizimini yaratishga
yo‗naltirilgan.
Dodd–Frank qonunga asosan
282
:
moliyaviy barqarorlik nazorati bo‗yicha Kengash tashkil etildi;
muhim moliyaviy institutlar bo‗yicha yangi mezonlar joriy etildi;
iste‘molchilar moliyaviy himoya qilish Byurosi tashkil topdi;
Federal Rezerv isloh etildi;
hosilaviy instrumentlar oshkoraligi yanada ta‘minlandi;
ma‘muriy to‗lov va kredit reytinglarida yangi qoidalar joriy etildi.
Moliyaviy Barqarorlik Nazorati Kengashi maqsadi bu katta institutlar,
kompaniyalar, mahsulotlar va faoliyatlar iqtisodiyot barqarorligiga tahdid
solishidan avval, ulardan kelib chiqadigan tizimli risklarni aniqlash va bartaraf
etishdir. Kengash a‘zoligi 10 ta moliyaviy tartibga soluvchilarni, 1 ta mustaqil va 5
tasi ovoz berish huquqiga ega bo‗lmagan a‘zolarni o‗z ichiga olib, g‗aznachilik
kotibiyati tomonidan boshqariladi. Asosiy javobgarliklar sifatida qachonki banklar
―juda katta‖ darajaga yetganida qattiq kapital, likvidlilik va boshqaruv riski tavsiya
etish hisoblanadi. Ovoz berish 2/3
qismga yetganida, Kengash Federal Rezerv
tomonidan tartibga solinadigan muhim moliyaviy institutlarni (banklar va
nobanklar)dan talab etishi mumkin. Demak, aktivlari 50 mlrd. AQSh dollaridan
oshgan barcha bank tashkilotlarini o‗z ichiga oladigan taxminan 35 ta muhim
moliyaviy institutlarni Federal Rezerv tomonidan tartibga solinishini taxmin
qilinishini ko‗rsatadi. Yana (ovoz berishning 2/3 nisbatiga asosan) Federal Rezerv
tizimiga ―jiddiy‖ tizimli tahdid keltiruvchi kompleks moliyaviy vositalarni
to‗xtatishga qaror qilinishi mumkin. Va nihoyat, keng miqyosdagi umumiy maqsad
bu moliyaviy tizimdagi riskni nazorat qilinishidir.
Yangi iste‘molchilarni moliyaviy
himoya qilish Byurosi, Federal Rezerv
tarkibida bo‗lib, amerikalik iste‘molchilarning ko‗chmas mulk xaridlari, kredit
kartalar va boshqa moliyaviy mahsulotlar hamda ularning yashirin to‗lovlar,
tahqirli so‗zlar va yolg‗on tajribalardan muhofaza qilish uchun zaruriy, aniq va
to‗g‗ri ma‘lumot olishlarini ta‘minlovchi tashkilot. Mazkur Byuro banklar, aktivlari
10 mlrd. AQSh dollaridan
oshgan kredit uyushmalari, ko‗chmas mulk brokerlari,
kunlik to‗lovga asoslangan qarz beruvchilar va boshqa tashkilotlarni (avto dillerlar
bundan istisno) taftish etish vakolatiga ega.
Dodd–Frank qonuni qamrab olgan boshqa islohotlar
283
:
282
Global Financial Markets./7 the edition. Stephen Valdez & Philip Molyneux. Palgrave McMillan, 2013. 139r.
283
Global Financial Markets./7 the edition. Stephen Valdez & Philip Molyneux. Palgrave McMillan, 2013. 140r.
1.
Jamg‗armani boshqarish byurosi (Office of Thrift Supervision) tugatilib,
jamg‗armalarni tartibga solish funktsiyasi Pul muomalasi nazorati boshqarmasiga
(Office of the Comptroller of the Currency) berilishi;
2.
moliyaviy xizmatlar ko‗rsatuvchi nobank kompaniyalarni FRT (
Fed)
tomonidan taftish qilinishini talab etilishi;
3.
biznesni hisob varaqlari bo‗yicha foizlar to‗lashdagi cheklovlarni bekor
qilinishi;
4.
sug‗urta sanoatini nazorat qilish uchun yangi Federal Sug‗urta Idorasini
tashkil etilishi;
5.
qimmatli qog‗ozlar bo‗yicha Komissiya (SEC) ni ko‗proq moliyaviy
resurslar bilan ta‘minlash;
6.
doimiy ravishda depozit sug‗urta miqdorini 250000 AQSh dollarigacha
oshirib borish;
7.
riskli
ipoteka
kreditlari
sekyuritizatsiyasi
bo‗yicha
zahiralar
shakllantirishning (minimum 5%) majburiyligi;
8.
kreditorlar qarz oluvchilarning daromadi, kredit tarixi va ish faoliyatini
tekshirish orqali ipoteka kreditlarni to‗lay olishlari mumkinligini kafolatlashlari
shartligi;
9.
bank sanoati uchun mlrd. dollar daromad keltiradigan-debet
kartalardan
foydalanganlik uchun va amalga oshiriladigan to‗lovlarga cheklovlar joriy etish.
2008- yilning yakunida moliyaviy sektorni islohat qilish bo‗yicha yangi
takliflarni ishlab chiqish maqsadida «de Larozer guruhi» shakllantirilib, ushbu
guruhning maqsadi, yanada samarali, integrlashgan va barqaror tartibga solishning
yevropa tizimini yaratish uchun, moliyaviy sektorni tartibga soluvchi
insturmentlarni kuchaytirish bo‗yicha choralar ishlab chiqishdan iborat.
Mazkur
guruhning ishlari natijasi bo‗yicha ma‘ruzada YeI dagi inqiroz sabablari va 2011–
2012 yy. yevropa moliyaviy nazorat integrlashgan tizimini yaratish taklifi bayon
etilgan.
Inqirozning vujudga kelishidagi asosiy sabablar sifatida quyidagilar ko‗rsatib
o‗tilgan:
mikrodarajada tartibga solishning amaldagi mexanizmining mavjud
emasligi;
oldindan ogohlantirishning samarasiz mexanizmi;
mamlakat
tashqarisidagi
potentsial
riskni
yetarlicha
baholashda
transchegaraviy nazoratning samarasizligi;
milliy va xalqaro darajada tartibga soluvchilar o‗rtasidagi hamkorlikning
yetarli emasligi;
YeI mamlakatlaridagi tartibga soluvchilarning vakolatlarining turli
darajadaligi;
umumiy qarorlar qabul qilish uchun tartibga soluvchilar yagona
platformasining mavjud emasligi.
2009- yil bahordagi YeK va YeI Kengashi mazkur ma‘ruzadagi
tavsiyalarni
qabul qildi va Komissiya moliyaviy nazorat to‗g‗risidagi hujjati nashr etildi hamda
Do'stlaringiz bilan baham: 
