Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti turizmda elektron biznes fanidan mustaqil ish

Simple Mail Transfer Protocol (SMTP). Pochta serveriga xat yuboradi.

Post Office Protocol 3 (POP3). Pochta serveridan xatni qabul qiladi va qabul qiluvchiga yuboradi.

Internet Message Access Protocol (IMAP). POP3 singari, u pochta serveridan xabar chiqaradi. Ushbu protokol yanada zamonaviy va qulayroq. Asosiy farq shundaki, IMAP to’g’ridan-to’g’ri serverda pochta bilan ishlaydi, POP3 esa serverdan kelgan xabarlarni yuklab oladi va ularni papkada joyda saqlaydi.

Bir foydalanuvchidan boshqasiga xabar yuborish shunday ko’rinadi (diagramma soddalashtirilgan, ammo bu jarayonni tasavvur qilish imkonini beradi):



4.1-rasm. SMTP.

Pochta serveri (yoki elektron pochta serveri yoki mail-server) - elektron pochta tizimida xabarlarni boshqaga uzatish tizimi bo’lib, qayta uzatish agenti deb nomlanadi (ingl. mail transfer agent, MTA). Bu maxsus kompyuter dasturi bo’lib, bir kompyuterdan boshqasiga xabarni uzatishni amalga oshiradi. Foydalanuvchilar aslida bevosita MUA (mail user agenti – elektron pochta mijozi) dasturi bilan ishlashadilar. Masalan, elektron pochta mijozi sifatida OutLook dasturini keltirish mumkin. Xat jo’natilganda pochta mijozi bevosita pochta server bilan muloqotga kirishadilar va bunda SMTP bayonnomasi qo’llaniladi. Keyinchalik, xat jo’natuvchining serveri bevosita xatni qabul qilib oluvchi server bilan muloqotga kirishadi (ba’zida oraliq server orqali - relay server).

Qabul qiluvchining pochta serverida xat pochta qutisiga yetkaziladi, undan so’ng esa MDA (ingl. mail transfer agent- MDA) yordamida mijozga yetkaziladi. Ko’pincha ikki agent dasturi bitta dastur yordamida (masalan, sendmail) amalga oshiriladi. Oxirgi bosqichda POP3 va IMAP bayonnomalari yordamida aniq mijozga yetkaziladi.

Siz pochta serveri bilan ulanasiz (odatda POP3 - Post Office Protocol vositasida) va bu server sizga kelib tushgan xatlarni kompyuteringizdagi jildga joylaydi (“xatni pochta qutisidan olib jildga solib olasiz ”). Bularni istagan vaqtingizda o’qishingiz, ko’rib chiqishingiz mumkin. Yangi xatni tayyorlab «jo’nat» tugmasini bosasiz (“xatni pochta qutisiga tashlaysiz”). Keyin pochta serveri (masalan, SMTP protocoli vositasida) xatni sizning pochta qutingizdan olib xatni oluvchining provayderini serveriga jo’natadi, u yerdan adresat xatni olishi mumkin. Ko’rayapsizki, elektron xat bilan ishlash deyarli odatdagidek, farqi yetkazish tezligida (dunyo bo’yicha kunlar o’rniga soatlar) va moddiy narsalarni jo’natishning iloji yo’q, xolos.

Pochta dasturlarini sozlash uchun quyidagi ma’lumotlar talab etiladi:

•