Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. Shodmonov iqtisodiyot nazariyasi

inflyatsiya sur’atini (IS)
quyidagi 
formula orqali aniqlash mumkin: 
%
100



b
b
j
ТN
ТN
ТN
IS
. 
Masalan, iste’mol tovarlarining narx indeksi 2008 yilda 112,6% ga, 2007 
yilda 116,8% ga teng bo‘lsa, inflyatsiya sur’ati quyidagicha bo‘ladi: 
Inflyatsiya sur’ati = 
%
7
,
3
100
6
,
112
6
,
112
8
,
116



foiz. 

---

627 
Ba’zi bir mamlakatlarda inflyatsiya sur’ati juda yuqori bo‘lganligi sababli, 
narxlarning qancha vaqt mobaynida 2 baravar o‘sishi mumkinligi «70 miqdori 
qoidasi» yordamida aniqlanadi. Buning uchun 70 sonini inflyatsiyaning o‘rtacha 
yillik darajasiga bo‘linadi. Bizning misolimida bu ko‘rsatkich deyarli 19 yilni 
(70/3,7 =18,9) tashkil etadi, ya’ni inflyatsiyaning yillik 3,7% darajasida 19 yildan 
so‘ng iqtisodiyotdagi narxlar 2 baravarga o‘sadi. 
Mamlakatimizda inflyatsiyaning asosiy ko‘rsatkichlarini quyidagi jadval 
orqali ifodalash mumkin (22.2-jadval). 
22.2-jadval
O‘zbekiston Respublikasida inflyatsiyaning asosiy ko‘rsatkichlari
(o‘tgan yilning mos davriga nisbatan narxlarning o‘sishi, foizda)
1 
 
Yillar 
Oziq-ovqat tovarlari 
Nooziq-ovqat 
tovarlari 
Xizmatlar 
2011 
6,6
4,8
14,2
2012 
5,1 
4,3 
16,5 
2013 
3,9 
7,4 
13,8 
2014 
2,2 
7,3 
11,3 
2015 
1,3 
8,8 
10,7 
2016 
2,5 
7,2 
9,6 
2017 
9,4 
10,3 
7,2 
2018 
14,1 
10,4 
14,8 
2019 
16,7 
10,8 
15,0 
Inflyatsiyaning maxsulotlar guruxlari bo‘yicha tarkibida oziq-ovqat va 
nooziq-ovqat mahsulotlari narxlari xizmatlarga nisbatan yuqoriroq sur’tlarda o‘sdi. 
Xususan, 2019 yilda oziq-ovqat maxsulotlari guruhi bo‘yicha narxlar o‘rtacha 16,7 
foiz (2011 yilda o‘sish 6,6 foiz)ga o‘sdi. Nooziq-ovqat maxsulotlari guruxi 
1
2017 yilda Pul-krеdit sohasidagi vaziyat va monеtar siyosatning 2018 yilga mo‘ljallangan asosiy yo‘nalishlari // 
O‘zbеkiston Rеspublikasi Markaziy banki xisoboti. 
http://www.cbu.uz/uzc/node/47130
; 2018 yilda Pul-krеdit 
sohasidagi vaziyat va monеtar siyosatning 2019 yilga mo‘ljallangan asosiy yo‘nalishlari // O‘zbеkiston Rеspublikasi 
Markaziy banki xisoboti. 
http://www.cbu.uz/uzc/node/47130
 

---

628 
bo‘yicha narxlar 10,8 foiz (2011 yilda o‘sish 4,8 foiz)ga oshdi. Xizmatlar 
tariflarining 15,0 foizga oshishi (2011 yilda o‘sish 14,2 foiz) kuzatildi. 
Kelib chiqish sabablari va o‘sish sur’atlariga qarab, inflyatsiyaning bir qancha 
turlarini farqlash mumkin.