Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. Shodmonov iqtisodiyot nazariyasi

5.5. Bozor infratuzilmasi va uning unsurlari
Bozorning samarali amal qilishi ko‘p jihatdan uning infratuzilmasining 
rivojlanganlik darajasiga bog‘liqdir. 

---

184 
Bozor infratuzilmasi
– bu bozor aloqalarini o‘rnatish va ularning bir 
maromda amal qilishiga xizmat ko‘rsatuvchi muassasalar tizimidir.
Bozor infratuzilmasi tarkibiga kiruvchi muassasalarni quyidagi asosiy 
yo‘nalishlar bo‘yicha guruhlash mumkin:
1) tovar va xizmatlar muomalasiga xizmat qiluvchi muassasalar
(ombor 
xo‘jaligi, transport va aloqa xizmatlari ko‘rsatuvchi korxonalar, birjalar, 
auksionlar, savdo uylari, savdo-sotiq idoralari va agentliklari va h.k.); 
2) moliya-kredit munosabatlariga xizmat qiluvchi muassasalar
(bank, 
kredit muassasalari, sug‘urta va moliya kompaniyalari, soliq idoralari va h.k.);
3) ijtimoiy sohaga xizmat ko‘rsatuvchi muassasalar
(uy-joy va kommunal 
xizmat idoralari, aholini ishga joylashtirish firmalari va h.k.);
4) axborot xizmati idoralari
(ma’lumotlarni to‘plash, umumlashtirish va 
sotish bilan shug‘ullanuvchi muassasalar). 
Bozor infratuzilmasi muassasalari tovar ishlab chiqaruvchilarning savdo-
sotiq, moliya-kredit faoliyatiga, asosiy hamkorlarni topishiga, ishchi kuchini 
yollashiga ko‘maklashadi, davlatning iqtisodiyotni tartibga solish bo‘yicha 
tadbirlarini amalga oshiradi, tijorat aloqalarini o‘rnatishga yordam beradi. Ularning 
bir qismi davlat mulki doirasida faoliyat yuritib, bepul xizmat ko‘rsatsa, boshqalari 
mustaqil tijorat muassasasi va uyushmalaridan iborat bo‘lib, ko‘rsatgan xizmatlari 
uchun haq oladi. 
Bozor infratuzilmasi tarkibida tovar va xizmatlar muomalasiga xizmat 
qiluvchi muassasalar muhim o‘rin tutishi sababli ulardan asosiylarining qisqacha 
tavsifiga to‘xtalib o‘tamiz.