Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. Shodmonov iqtisodiyot nazariyasi

Asosiy tayanch tushunchalar 
 
Bozor islohotlari 
– bozor iqtisodiyotini va bozor iqtisodiyoti munosabatlarini 
shakllantirishga qaratilgan chora-tadbirlar majmui. 
Bozor iqtisodiyotiga o‘tish davri 
– ma’muriy-buyruqbozlik tizimini bartaraf 
etish yoki tubdan o‘zgartirish hamda bozor iqtisodiyoti tizimining asoslarini 
shakllantirish jarayonlari amalga oshiriluvchi tarixiy davr. 
Iqtisodiy islohotlar 
– iqtisodiyotda tub o‘zgarishlarni amalga oshirishga 
qaratilgan iqtisodiy chora-tadbirlar majmui. 
Iqtisodiy uklad 
– turli mulkchilikka asoslangan xo‘jalik yuritishning 
shakllari va turlari. 
Iqtisodiyotni erkinlashtirish 
– bu xo‘jalik hayotining barcha sohalaridagi 
to‘siq hamda cheklovlarni, shuningdek, davlat nazoratini keskin ravishda 
qisqartirish yoki bekor qilishga yo‘naltirilgan chora-tadbirlar tizimi. 
Islohotlar konsepsiyasi 
– ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarning asosiy maqsad va 
yo‘nalishlari, uni amalga oshirishning vazifalari va strategik yo‘llarining umumiy 
g‘oyasi. 
Iqtisodiyotni barqarorlashtirish 
– tanglik holatlariga barham berish asosida 
makroiqtisodiy muvozanatni saqlash va ishlab chiqarishni yuksaltirish uchun shart-
sharoitlarni vujudga keltirish. 
Modernizatsiyalash
– jamiyat hayotining turli jabhalarini tubdan 
o‘zgartirish, yangilash, bu borada taraqqiyotni jahondagi mavjud ilg‘or andozalar 
tomon yo‘naltirish va takomillashtirish jarayonlari majmui. 
 
Takrorlash uchun savollar va topshiriqlar 
 
1. 
Bozor iqtisodiyotiga o‘tishning jahon tajribasida sinalgan asosiy yo‘llari 
(modellari) ni ta’riflab bering. Ularning umumiy va o‘ziga xos tomonlarini 
ko‘rsating. 

---

208 
2. 
O‘zbekistonning bozor munosabatlariga o‘tish yo‘li qanday xususiyatlarga 
ega? Respublika iqtisodiyotini isloh qilishga qanday tamoyillar asos qilib olinadi? 
3. 
Bozor munosabatlarini bosqichma-bosqich qaror toptirish tamoyilining 
mazmunini batafsil tushuntiring. Har bir bosqichning maqsad va vazifalarini 
to‘laroq bayon qiling. 
4. 
Mamlakatimizda iqtisodiyotni isloh qilish qanday yo‘nalishlar bo‘yicha 
amalga oshirildi? Har bir yo‘nalish bo‘yicha o‘zingizning fikr-mulohazalaringizni 
bildiring. 
5. 
Bozor munosabatlariga o‘tishda iqtisodiy islohotlar o‘z oldiga qanday 
vazifalarni qo‘yadi? Bu vazifalarning to‘laroq tavsifini bering. 
6. 
Bozor iqtisodiyotini shakllantirish davrida davlatning yetakchilik faoliyati 
nimadan iborat ekanligini tushuntirib bering. 
7. 
O‘zbekistonda bozor iqtisodiyotini qaror toptirishning qanday davlat 
dasturlarini bilasiz? Ular bir-biri bilan qanday bog‘langanligini tahlil qiling. 
8. 
Iqtisodiyotni erkinlashtirish va islohotlarni chuqurlashtirishning mazmunini 
tushuntiring. Respublikamizda iqtisodiyotni erkinlashtirish o‘z oldiga qanday 
vazifalarni qo‘yadi? 
9. 
Birinchi Prezidentimiz tomonidan belgilab berilgan milliy taraqqiyotimiz 
alohida davrlarining maqsad va vazifalari nimalardan iborat? Bu davrlarda qanday 
iqtisodiy chora-tadbilar amalga oshirildi?
10. Iqtisodiyotni modernizatsiyalash va isloh etishning asosiy ustuvor 
vazifalarini so‘zlab bering. 

---

209