Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti samarqand filiali «Buxgalteriya hisobi, moliya, soliq va statistika” kafedrasi mudiri: dots. M. Xolmurzaev

Tuzuvchi: «_______________ » ass: Vafoxojayeva D.
TOSHKENT DAVLAT IQTISODIYOT UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI
«Buxgalteriya hisobi, moliya, soliq va statistika”
kafedrasi mudiri: «______________ » Dots. M.Xolmurzaev
"Statistika"fanidan 2-kurs, 3-semstr yakuniy nazorat
23-Bilet
1 Guruhlash oralig’I nima va u qanday ko’rinishda buladi ?
Hodisalarni miqdoriy belgilar bo’yicha guruhlashda dastlab guruhlash oralig’ini aniqlab olish zarur. Guruhlash oralig’I belgining eng katta va eng kichik variantlari ayirmasining guruhlar soniga nisbati bilan aniqlanadi. Oraliqlar:

• 
  Teng vat eng bo’lmagan;
  
• 
  Ochiq va ochiq bo’lmagan;
  
• 
  Maxsus korinishlarda bo’lishi mumkin.
  

Teng oraliq deyilganda barcha guruhlar uchun bir xil bo’lgan oraliq tushuniladi. U quyidagicha hisoblanadi:
2.Guruhlash turlari haqida nima deya olasiz ?
Ko’zlangan maqsad va vazifalarni hal qilish nuqtaiy nazaridan statistik guruhlash 3turga bo’linadi:

• 
  Tipologik
  
• 
  Tuzilmaviy
  
• 
  Analitik
  

Har bir turdagi guruhlashdan mayyan maqsad va vazifalarni amalga oshirishda foydalaniladi.
Tipologik guruhlash yordamida to’plamning turli xildagi birliklari sifat jihatidan bir xil guruhlarga, bir xil tiplarga ajratiladi. Xalq xo’jaligini tarmoqlarga, aholini siniflarga bo’lib o’rganish, qishloq xo’jaligini jamoa va ijara, shaxsiy xo’jaliklar miqiyosida o’rganishlar tipologik guruhlashlarga misol bo’la oladi.
Tuzulmaviy guruhlash yordamida bir xil tipdagi, sifat jihatidan bir xil bo’lgan guruhlrning(birliklarning) salmog’I hisoblanadi va shu tariqa to’plam tarkibi o’rganiladi. Bunday guruhlashlar yordamida aholining milliy, jinsiy va hokozo tarkibi, ishchilarning kasbiy tarkibi yoki tuzulmasi kabilar o’rganiladi.
Analitik guruhlash yordamida hodisalar o’rtasidagi o’zaro bog’lanish o’rganiladi. Bunday guruhlashlar omil va natijaviy belgilar bo’yicha amalga oshiriladi. Masalan, ishchi malakasining oshishi(omil belgi) mehnat unumdorligining(natijaviy belgi) oshishiga olib keladi.
Ikki va undan ortiq belgilar bio’yicha amalga oshirilgan guruhlashlar aralash (kombinatsion) guruhlash deyiladi. Bunday guruhlashlar bitta belgi bo’yicha bajarilgan guruhlashlarga qaraganda kengroq analitik xususiyatga ega bo’ladi.
3. Mintaqada xalqistemolmollariishlabchiqarish: