Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti samarqand filiali «Buxgalteriya hisobi, moliya, soliq va statistika” kafedrasi mudiri: dots. M. Xolmurzaev

3.Masala. O’zbekistonda xalqistemolmollariniishlabchiqarish:
(mlrdso’m)

	2011		2018
Ishlabchiqarilganistemolmollari, jami	11.2	10.5	12.1
Oziqovqatmaxsulotlari	4.8	4.1	5.1
Nooziqovqatmaxsulotlari	6.4	6.4	7.0

Yuqoridagi jadvalda 2011-yil uchun belgilangan rejaning qay darajada bajarilganligini hisoblang.

IZOH: (1991=2011) (1998=2018)
4. Masala. Mintaqada xalqistemolmollariniishlabchiqarish:
(mlrdso’m)

yillar	Ishlabchiqrilganistemolmollari (mlrdso’m)	Ddinamikanisbiymiqdorlari
		Bazisli	zanjirsimon
2014	7.8	100.0
2015	8.5	?	?
2016	9.1	?	?
2017	9.8	?	?
2018	10.5	?	?

Basis va zanjirli usulda dinamika nisbiy miqdorlaini hisoblang.

IZOH: (1994=2014) (1995=2015) (1996=2016) (1997=2017) (1992=2018)
Izoh: Kafedraning 2020 yil ____ ______________ yig‘ilishida muhokama qilingan va tasdiqlashga tavsiya etilgan (____– sonli bayonnoma)
Tuzuvchi: «_______________ » ass: Vafoxojayeva D.
TOSHKENT DAVLAT IQTISODIYOT UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI
«Buxgalteriya hisobi, moliya, soliq va statistika”
kafedrasi mudiri: «______________ » Dots. M.Xolmurzaev
"Statistika"fanidan 2-kurs, 3-semstr yakuniy nazorat
2-Bilet
1. .Dinamika nisbiy miqdorlari nima va ular bazisli va zanjirsimon usullarda qanday xisoblanadi?
Dinamika nisbiy miqdorlari bir xil turdagi xodisa va jarayonlarning vaqt bo’yicha o’zgarishini tavsiflaydi. Ular joriy davr ko’rsatkichini bazis davr ko’rsatkichiga bo’lish yo’li bilan aniqlanadi. Agar davrlar soni uch va unan ortiq bo’lsa, u holda har bir keying davr darajasini undan oldingi davr darajasiga taqqoslash yo’li bilan ham dinamika nisbiy miqdorlarini aniqlah mumkin. Birinchi ko’rinishda hisoblangan dinamika nisbiy miqdorlari bazisli, ikkinchisi esa zanjirsimon deb yuritiladi. Umumiy ko’rinishda ular quyidagicha hisoblanadi:
2. Shartnoma (buyurtma) bajarilishining nisbiy miqdori deb nimaga aytiladi va u qanday hisoblanadi?
Shartnoma (buyurtma) bajarilishi nisbiy miqdori muayyan davr ichida shartnomadagi topshiriqlarning qay darajada bajarilganligini ta`riflaydi. Buning uchun haqiqiy bajarilgan ko’rsatkich buyurtmadagi ko’rasatkich bilan taqqoslanadi:
3.Masala. Bitta smenadaharbirishchitomonidanishlabchiqarilgan “A” mahsulotmiqdorlariquydagilarbilantavsiflanadi:

Ishchilarningraqamlari	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Bittasmenadaishlabchiqarilganmaxsulot	16	17	18	17	16	17	18	20	10	18

Maskur smenada bittab ishchi tomonidan o`rtach necha dona ,,A” maxsulot ishlab chiqarilgan?
O’rtalashtirilayotgan belgi miqdorlari (xillari) bir yoki teng marta takrorlangan paytda oddiy arifmetik o’rtacha qo’llniladi. Uni aniqlash uchun dastlab o’rtalashtirilayotgan alohida miqdorlar yig’indisi aniqlanadi, so’ngra olingan natija ularning soniga bo’linadi. Buni quyidagicha yozish mumkin:
4. Masala. Oraliq qatorlardao`rtachaishhaqqinihisoblang:

O’rtachaishhaqqibo’yichaishhilarguruhlari (so’m)+x	Ishhilarsoni, f	Guruhlarbo’yichaishhaqqi	O’rtachaoraliqlarningishchilarsonigako`paytmasi ( f)
200 so’mgacha 200-220 220-240 240 undanyuqori ∑	20 30 40 10 ∑f=100		∑ f=?

Bu yerda shuni qayd qilish kerakki, oraliq kattaligi qanchalk kichik bo’lsa, o’rtacha shuncha aniq bo’ladi. Teng miqdorli oraliq asosida hisoblangan o’rtacha teng bolmagan oraliq asosida hisoblangan o’rtachaga nisbatan aniqdor bo’ladi, chunki teng oraliqli qatorlar darajasi guruhiy o’rtachalarga yaqinroq.
Izoh: Kafedraning 2020 yil ____ ______________ yig‘ilishida muhokama qilingan va tasdiqlashga tavsiya etilgan (____– sonli bayonnoma)