Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. A. Dadaboyev

Marketing
va 
logistika 
asosan o‘tkazish tizimida o‘zaro hamkorlik ularni 
sohalarini ajratish qiyin bo‘ladi va logistikani ko‘pincha marketingning boshqa 
bo‘lagi sifatida qabul qiladilar. To‘g‘ridan to‘g‘ri o‘zaro aloqa marketing 
majmuasining mahsulot, joy va narx (xarajatlar) kabi (tashkil qiluvchilari) bo‘yicha 
mavjud. 
Marketing strategik maqsadlarni belgilaydi, logistika esa ularga erishishga 
to‘g‘ridan to‘g‘ri ta’sir ko‘rsatadi. Transport, boshqaruvchining turini tanlash, 
muvoffiq yo‘nalishlarni belgilash bo‘yicha logistik operatsiyalar ditribyutsiyalash 
tizimida xarajatlarni qisqartirishi va marketingli narx-navo siyosati imkoniyatlarini 
kengaytirish mumkin. Distribyutsiyalashdagi omborga joylashtirish, yukni qayta 
ishlashga xarajatlar va ayniqsa, transport xarajatlari ishlab chiqarishning tannarxi 
bilan solishtiriladigan bo‘lib tovarlarning narxiga ta’sir ko‘rsatadi. Logistika narxni 
tashkil qilishning marketing sxemalarini amalga oshirishga yordam beradi. 
Marketing va logistikaning manfaatlari mahsulotli ta’riflar, hammadan avval, 
mahsulot navlariga munosabatda kesishadilar. Marketing strategiyasi tomonidan 
belgilanadigan tovarlar logistik zanjirlarining tuzilishi, transport vositalarining turi 
va tashish usullarini o‘zgartirishi mumkin. Bu logistik xarajatlar tovar narxini 

---

148 
oshirishga, pirovarida, navlarni o‘zgarishidan maketingdan kutilgan foydani 
pasayishiga olib kelishi mumkin. 
Logistik va marketing rejalari mahsulotlarni idishga joylashtirish masalarida 
ham kelishishlari mumkin. Marketing chakana savdoda sotishlar hajmining hal 
qiluvchi omili bo‘lgan ajoyib yakuniy idishlar talablarini qo‘yadi.
Logistika nuqtai nazaridan idishlarning gabaritlari o‘lchamlari, uning 
himoyalanish xususiyatlari va savdo idishini transport vositasiga hajmidan to‘liq 
foydalanish bilan joylashtirishga yaroqliligi (masalan, konteynerlar) muhimdir.
Logistika va marketingning joy olish bo‘yicha o‘zaro aloqasi tayyor 
mahsulotning asosiy qismlari o‘tkazish nuqtalarini tanlash muammosida namoyon 
bo‘ladi. Marketologlar mahsulotlarni ulgurji yoki chakana sotuvchilarga sotish 
haqida qarorlar qabul qiladilar, shundan keyin esa logistiklar distribyutsiyalash 
korxonalari tuzilishini tanlaydilar.
“Joy” haqidagi qarorlar logistik tizimning samaradorligiga katta ta’sir 
ko‘rsatadilar. Masalan, faqat ulgurji sotuvchilarga sotish hamda ishlab 
chiqaruvchining mahsulotni tashishga xarajatlari darajasi past, logistik muammolar 
kamroqdir.