Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti n. Q. Yo‘ldoshev, D. T. Yusupova sifat menejmenti toshkent – «iqtisodiyot» – 2019



Download 2,18 Mb.
Pdf ko'rish
bet50/214
Sana31.12.2021
Hajmi2,18 Mb.
#230891
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   214
Bog'liq
sifat menejmenti adabiyoti

Aylanali  grafiklar  –  ma‘lum  bir  parametr  ayrim  qismlarining  nisbatini 
tavsiflash maqsadida qo‗llaniladi.  
    
                     50 
 
                      40 
 
                      30 
 
                      20 
 
                      10 
 
                        0 
 
 
 
 
 
1.13.-rasm. Mahsulotning sotib olinishini rag‘batlantirish. 
Masalan,  mahsulot  ishlab  chiqarishga  ketgan  xarajatlarning  mahsulot 
tannarxidagi  ulushini  ifodalashda  yoki  ayrim  mahsulot  turlari  bo‗yicha  olingan 
daromadlarning  korxonaning  umumiy  daromadidagi  ulushini  ifodalashda  qo‗llanishi 
mumkin.  
 Pareto  diagrammasi.  Firma,  korxonalar  faoliyatida  diagrammalarni  qo‗llash 
orqali  hal  qilinadigan  juda  ko‗p  muammolar  yuzaga  keladi.  Pareto:  kredit 
miqdorining  aylanuvchanligidagi  qiyinchiliklar,  buyurtmalar  qabul  qilishning  yangi 
qoidalarini  o‗zlashtirish,  yaroqsiz  mahsulotning  yuzaga  kelishi,  dastgohlarning 
nosozligi, mahsulot ishlab chiqarish bilan uning sotilishi orasidagi vaqtning cho‗zilib 
ketishi,  omborxonalarda  mahsulotning  turib  qolishi,  reklamatsiyalarning  kelib 
tushishi, xom ashyo va materiallarning vaqtida kelib tushmasligi va boshqalar.  
 
Pareto  diagrammasi  yuqoridagilarni  aksi,  ya`ni  ayrim  sex  yoki  bo‗limlarning 
ijobiy  tajribasini  butun  korxonaga  tatbiq  etish  kerak  bo‗lgan  holatlarda  ham 
qo‗llaniladi. Pareto diagrammasi yordamida erishilgan yutuqlarning sababini aniqlab, 
samarali ishlash usullarini keng tatbiq etish mumkin. 
 
 
 
 

 
 

 

 

 

 
 

Ҳ
оди
са
ла
р с
он
и 


60 
 
Pareto diagrammasini muhim omillarni nazorat qilishda qo‗llaganda eng keng 
tarqalgan  uslub  –  AVS-tahlili  uslubidan  foydalaniladi.  Faraz  qilaylik,  omborxonada 
1.000,  3000  va  undan  ortiq  sondagi  detallar  bo‗lsin.  Detallarni  bir  xilda  birma-bir 
nazorat qilish  juda  ko‗p  mehnat  sarfini talab  qiladi va  samarasiz hisoblavnadi.  Agar 
bu  detallarni  guruhlarga  ajratsak,  masalan,  omborxonadagi  hamma  detallarning  20-
30% ini tashkil etuvchi eng qimmat detallarga uning umumiy  qiymatining 70-80%i, 
jami  mahsulotning  40-50%ini  tashkil  etuvchi  eng  arzon  detallarga  esa  mahsulot 
qiymatining 5-10%igina to‗g‗ri keladi.  
 
Birinchi  guruhni  A,  ikkinchi  guruhni  V  deb  ataymiz.  qiymati  umumiy 
qiymatga nisbatan 20-30 %ni tashkil etuvchi oraliq guruhni esa V deb ataymiz. Agar 
omborxonadagi  A  guruhga  tegishli  mahsulotlarning  sifati  kuchli  nazorat  qilinib,  S 
guruhga tegishli mahsulotlar sifati engilroq nazorat qilinsa, mahsulot sifatini nazorat 
qilish samarali amalga oshirilgan hisoblanadi.  
 
Bunday tahlil omborxonalarni, mahsulotning sotilishi bilan bog‗liq bo‗lgan pul 
miqdorini nazorat qilishda keng qo‗llaniladi.  
 
Pareto  diagrammasi  yaroqsiz  mahsulotning  yuzaga  kelishi,  dastgohlarning 
nosozligi,  omborxonalardagi  detallarni  nazorat  qilish  kabi  muammolarni  hal  etishda 
ustunli  grafiklar  ko‗rinishida  ifodalanadi.  Diagrammalar  bir  necha  variantda  tuzish 
tavsiya  etiladi.  Ularni  ketma-ket  tahlil  qilib,  oqibat  natijada  alohida  Pareto 
diagrammasini tuzish mumkin. 
Pareto  diagrammasini  sabab  natijaviy  diagramma  bilan  birga  qo‗llash 
maqsadga muvofiqdir. Mahsulot sifatining past bo‗lishidek juda muhim masalani hal 
etishda har bir konkret defekt bo‗yicha uning moiyatini aniqlab olish kerak.  
 
Korxonaning  murakkab  iqtisodiy  faoliyatida,  uning  turli  bo‗linmalarida 
muammolar  kelib  chiqishi  mumkin.  Ushbu  muammolarni  xal  etishni  Pareto 
diagrammasini tuzishdan boshlash maqsadga muvofiqdir.  
 
Ular yordamida firma faoliyatining turli soxalaridagi muammolarni taxlil qilish 
mumkin.  


61 
 
 
 

Download 2,18 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   214




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish