Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti m. M. Azlarova inson resurslarini

G„arazli maqsadlarni 
ko'zlovchi tanqid
 
Shaxsiy adovatlarni hal 
qilish, o'z holatini va 
obro'sini saqlash, oshirish 
vositasi sifatidagi tendensioz 
(g
‗
arazli, bir yoqlama) tanqid
 
 
O'ziga xos “profilaktika” 
sifatidagi tanqid
 
Ko'rgazmali tanqid
 
Standart tanqid
 
Ogohlantiruvchi - qoralovchi 
tanqid
 

---

112 
jarayonini olsak: hamma unga uchraydi va barcha uchun u doim murakkabdir. Bozor 
iqtisodiyoti sharoitida esa u yanada keskinlashadi. Ishdan bo‗shashdagi stresslarni 
biroz bo‗lsa ham pasaytirish uchun amerika biznes va menejment maktablarida hatto 
yangi mutaxassislarni - menejer - terminatorlarni (inglizcha terminate - tugatish) 
tayyorlaydilar, ular shu kabi ishlar bilan shug‗ullanadilar. 
Yuqoridagi fikrlarni umumlashtirib, respublikamizning bozor iqtisodiyotiga 
o‗tishida malakali rahbarlar juda zarur degan xulosa chiqarish mumkin. Asosiysi – 
rahbar bizning davrimizda qarorlar chiqarishda qat‘iy bo‗lishi, kishilarni, birinchi 
navbatda o‗z atrofidagilarni juda yaxshi bilishi, faqat bo‗ysinuvchilar bilan emas, 
balki yuqoridagi rahbarlar bilan muomala yuritishda prinsipial bo‗lishi kerak. 
O‗z xodimlari bilan suhbatlashayotgan rahbar o‗z fikrlarini tushunarli bayon 
qilishi, suhbatdoshlarini diqqat bilan tinglashi, har qanday e‘tirozlarni rad qilmasligi 
zarur, chunki aynan shu e‘tirozlar berilayotgan axborotning yetarli emasligini 
ko‗rsatadi.
5.6. Zamonaviy rahbar qanday bo„lishi kerak 
Zamonaviy rahbar eng avvalo, rahbarlik qilayotgan korxonaning strategiyasi, 
yo‗nalishi, maqsadlari va istiqbollarini yaxshi o‗rgangan bo‗lishi lozim. Rahbar,
shuningdek, kadrlar siyosatini, qaerga qanday darajali mutaxassis zarurligini bilishi 
va sohalarning aniq, puxta bilimlarga ega bo‗lishi lozim. 
Zamonaviy rahbar quyidagi bilim va malakaga ega bo‗lishi lozim: 
1.
Korxonaning strategiyasini; 
2.
Korxonaning barcha bo‗limlari ish faoliyati to‗g‗risida (imkon qadar to‗liq); 
3.
Ishchilarni topish, ularni joylashtirish, o‗qitish masalalarini yecha olish; 
Texnologiyani doimo yangilashga intilish; 
4.
Doimo o‗z raqobatchilari to‗g‗risida ma‘lumotga ega bo‗lish; 
5.
Jazo va rag‗batlantirish choralarini o‗z vaqtida va adolatli holda amalga 
oshirish; Korxonada kattiq tartib va nazorat o‗rnata bilishi va nazorat o‗rnatish 
yo‗llarini o‗rganishi(bilishi); 

---

113 
6.
Doimo korxonada ishchilar bilan yaxshi muomilada bo‗lishi va har doim 
ularni ishdagi tashabbuskorligini oshirishi, ularni ruhlantirishi, qo‗llab-quvvatlashi va 
imkon darajada maksimal foyda olishga intilishi lozim; 
7.
Rahbar har doim nizolarning oldini olishi, ularning sabablarini to‗liq 
o‗zlashtirishi va takrorlanmaslik choralarini ishlab chiqishi lozim; 
8.
Rahbar qaror qabul qilayotganda ularning ta‘sirini, natijasini, foyda va 
zararini har bir qaror qabul qilishidan oldin bilishi, hisob- kitob qila olishi kerak; 
9.
Har bir erishgan muvaffaqiyatidan hamma ishchilarni (hissa qo‗shgan 
ishchilarni) bahramand qilishi, ularni rag‗batlantirishi (motivatsiya) bundan-da 
kattaroq muvaffaqiyatlarga erishishi uchun yo‗naltirishi, harakatlantirishi, qo‗llashi 
lozim; 
10.
Har bir erishgan muvaffaqiyatsizligidan hamma ishchilarni xabardor qilishi, 
ushbu muvaffaqiyatsizlik sabablarini aniq ko‗rsatgan holda, ogohlantirishi, jazo, 
jarima va shunga o‗xshash chora-tadbirlarini ishlatilishi va muvaffaqiyatsizlikka 
qayta erishmaslik qat‘iy chora-tadbirlarini ishlab chiqishi lozim; 
11.
Rahbar faqatgina korxonasi ishlab chiqarayotgan tovarlarni sifatli, ixcham, 
chiroyli chiqarishi bilan birgalikda, firmaning mashhurlik darajasi uning gudvilligini 
oshirish, tanilish yo‗llarini ishlab chiqarishi va ammalga oshirishi lozim. Bu 
korxonaga katta foyda keltirishi mumkin; 
12.
Rahbar ijtimoiy hislatlarga ega bo‗lishi lozim, ya‘ni rahbar qo‗l ostida 
ishlayotgan ba‘zi yordamga muhtoj ishchilarni qo‗llashi. Ularga mablag‗lar ajratishi 
lozim; 
13.
Rahbar tashqi ko‗rinishi jihatidan ham qilishi va savlati ham shunga yarasha 
bo‗lishi hamma o‗z fikrini qo‗llashga jalb qila olishi, o‗ziga jalb qilishi lozim. 
14.
Xulosa qiladigan bo‗lsak, zamonaviy rahbar ilmiy bilim va ko‗nikmalarga 
ega bo‗lish bilan birga, u boshqaruv sa‘natini mukammal egallagan bo‗lishi, shaxs 
sifatida insoniy qadriyatlar, urf-odat va atrofdagi odamlarning maqsadlari, niyatlarini 
to‗liq tushunib etishi, hurmat qilishi lozim.