Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti m. M. Azlarova inson resurslarini

1.
 
Komanda tarkibi o‗zgaruvchan bo‗lib qoladi (doim kimdir komandadan 
chiqib, kimdir kiraveradi); 

---

119 
 
29-rasm. Yuqori samaradorli komandalarning xususiyatlari
43
 
2.
 
Katta komanda ichida bir yoki ikki guruh paydo bo‗ladi; 
3.
 
Komandaning butuniyligi yo‗qoladi. Atrof-muhit bilan komandaning tashqi 
munosabatlarida birlik bo‗lmaydi. 
Komandani lider boshqaradi. Lider liberal uslubida boshqaradi. Liderning 
strategik, ayniqsa, mushqul va mas‘uliyatli vazifalari - bu komanda mafkurasini 
ishlab chiqish, strategik maqsadlarni kashf etish, komandaga yuqori malakali 
mutaxassislarni tanlab taklif etish va komanda faoliyatida korporativ ruhini rasm qilish. 
Liderning operativ vazifalari quyidagilardir: 
1.
Komandada a‘zolarning o‗zaro shaxsiy munosabatlarini kuzatib borish, 
43
Muallif tomonidan ishlab chiqilgan 
Komanda faoliyatining 
yuqori natijaviyligi 
Komanda 
mustaqilligining yuqori 
darajaligi
Komanda katta, 
muqaddas, yakuniy 
maqsadni mo'ljallagan 
holda ishlashi
Komanda a'zolarining rol 
va vazifalari bilan yaxshi 
balanslashtirilganligi
Komanda a‘zolari bir-biri 
bilan hamkorlikda ishlashi
O‗z xatolari asosida 
o'rganish, o'z 
muvaffaqiyatsizligidan 
ta'lim
Yuqori samaradorli komandalarning 
xususiyatlari

---

120 
yaxshilash va quvvatlash; 
2.
Komandaning qoidalariga, me‘yorlariga va qadriyatlariga
mutaxassislarning rioya qilishini ta‘minlash; 
3.
Komandaning manfaatlarini har yerda himoya qilish. 
Muvaffaqiyatli lider uchun eng muhimi: oydin maqsadlar o‗rnatish, 
aldamchi umidlarni tug‗dirmaslik, har bir faoliyatni kichikdan boshlash. Va‘da 
berish barchasidan oson. Bajarilmagan va‘dalar lider obro‗sini tushiradi. Lider 
doim ishchisi erishgan yutuqlarni tan oladi va maqtovga loyiqlarni 
rag‗batlantiradi. Komandada sog‗lom ruhiy "iqlim" yaratish uchun va komanda 
a‘zolari o‗z kuchiga ishonishlari uchun lider har qanday imkoniyatdan 
foydalanadi. Lider barcha mutaxassislar bilan birgalikda ishlaydi. Kuchli lider ish 
jarayonida hech qachon bir chetda turmaydi. 
Komanda yaratish mushkuldir. Asl komanda a‘zolarining asosiy xususiyatlari 
quyidagi talablarga javob berishi lozim: o‗z kuchiga tayanish, mustaqillikga 
intilish, muvaffaqiyatga chanqoqlik va hisobli tavakkallikga moyillik. Manfaatlari 
va havaslari umumiy bo‗lganligi uchun, fe‘llari va odatlari bir-biriga to‗g‗ri 
kelganligi uchun yuqori malakali mutaxassislar komandada birlashadilar. Ular 
komanda bilan ixtiyoriy birlashish orqali, o‗zlarining ham ayrim aniq shaxsiy 
ehtiyojlarini qondirishga intiladilar. 
Sog‗lom ruhiy «iqlim»ga ega bo‗lgan ahil komandani qurish usullari kichik 
mehnat guruhlarining yaratilishga asoslangan. Ushbu usullar komanda 
xodimlarning yoshi, jinsi, mutaxassisligi va temperamentidek alomatlar 
Mutaxassislar orasida bir-biriga nisbatan oqilona miqdorda bo‗lishi lozim. 
Mutaxassislar orasida ushbu 4 alomat bir-biriga nisbatan oqilona balanslashtirilishi 
orqali komandaning komplementallik, kontrastlik va gomeostatlik kabi 
xususiyatlari ta‘minlanadi. 
Jamiyatimizda har yili minglab firmalar barbod bo‗layotir. Bu achinarli 
hodisalarning sabablari har xil: tanglik, korporativ hamkorlik mohiyatini tushunib 
bilmaganligi, sheriklarning urishib ketishi, nimanidir bo‗lisha olmasliklari bo‗lishi 
mumkin. SHuning uchun samarador komandani yaratish qobiliyati bugungi kunda 

---

121 
ayniqsa muhimdir. Lider uchun eng katta mukofot va o‗z ketidan qoldiradigan 
uyg‗un meros bu: iste‘dodli, qobiliyatli, o‗ziga ishongan, muvaffaqiyatli 
hamkorlikni amalga oshira oladigan, mustaqil ishlab, har qanday mushkul 
muammoni echa biladigan yuqori malakali mutaxassislar komandasidir. 
Shubhasiz, komanda yo‗q joyda, bugun yutuq ham yo‗qdir.